Księga dedykowana Profesorowi Henrykowi Machajewskiemu z okazji 70. urodzin i 50 lat pracy archeologicznej. Henryk Machajewski przez wiele lat był związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prowadził również wykłady na Uniwersytecie Szczecińskim oraz w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. Podkreślić należy aktywność społeczną Henryka Machajewskiego, zwłaszcza na polu organizacji życia naukowego, widoczną w organizowaniu licznych konferencji i publikacji, a także działań na rzecz ochrony zabytków i popularyzacji wiedzy archeologicznej. Chociaż obecnie pracuje w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego, to cały czas jest aktywny także w swoim wielkopolskim mateczniku, z którym do tej pory jest silnie związany emocjonalnie, działając między innymi bez przerwy w Oddziale Wielkopolskim Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich, którego wiele lat był Prezesem. Głównym przedmiotem badań i prac naukowych Henryka Machajewskiego był od lat młodszy okres przedrzymski, okres wpływów rzymskich oraz okres wędrówek ludów. Nierzadko jednak sięgał do problematyki epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, z powodzeniem podejmując również zagadnienia dotyczące wczesnego i późnego średniowiecza. W szczególności naukowo ukochał tereny Pomorza i Wielkopolski. Wielkim sentymentem darzy rodzinną Środę Wielkopolską. Dla uczczenia Jego Jubileuszy pragniemy uhonorować tego znamienitego Uczonego księgą, która stanowić będzie podziękowanie za jego wkład w badania dziejów strefy starożytnego Barbaricum.
Tabula Gratulatoria 5
Henryk Machajewski – życie pełne pasji 9
Bibliografia prac Henryka Machajewskiego 13
KAMIL NIEDZIÓŁKA Potencjał oprogramowania GIS w badaniach nad osadnictwem pradziejowym. Przykład Pomorza Wschodniego na przełomie epoki brązu i żelaza 25
JUSTYNA ŻYCHLIŃSKA Historia zielarstwa w jednym garze zapisana 37
VASILE IARMULSCHI, MIHAIL BĂŢ, AUREL ZANOCI, OCTAVIAN MUNTEANU Zur latènezeitlichen Ringfibeln mit aufgerollten Enden aus dem Prut-Dnister Gebiet 51
MARCIN WĄS Czy we wczesnej epoce żelaza na Pomorzu Gdańskim używano krzemieni? Zarys problematyki na przykładzie materiałów ze stanowisk kultury pomorskiej 73
RENATA MADYDA-LEGUTKO, JUDYTA RODZIŃSKA-NOWAK, PIOTR N. KOTOWICZ W cieniu góry Wroczeń. Znalezisko fragmentu pomorskiej bransolety wężowatej z miejscowości Jurowce, pow. sanocki 89
TOMASZ BOCHNAK, ZUZANNA OPIELOWSKA-NOWAK „Habent sua fata situlae” – brązowe naczynie z Przemyśla-Kazanowa 101
JACEK ANDRZEJOWSKI Naczynia z Bilna albo archeologia dygresyjna 127
BARTŁOMIEJ ROGALSKI Materiały z archiwalnego cmentarzyska w Zagórzycach, pow. łobeski, stan. 1 (Saagen, Kr. Regenwalde) 145
BOGUMIŁA WOLSKA Uwagi na temat masy kości w popielnicowych grobach ludności kultury pomorskiej, jastorfskiej i oksywskiej na Pomorzu 163
MICHAEL MEYER, BJÖRN RAUCHFUSS Eine Fibel Kostrzewski Var. G aus Leimbach, Lkr. Nordhausen 181
MILENA TESKA Elementy północno-zachodnioeuropejskie w strefie dolnej Wisły doby okresu przedrzymskiego na tle przemian kulturowych epok 199
ANNA STROBIN Ciekawa odmiana żelaznych klamer jednoczęściowych typu Ia z terenów kultury oksywskiej 219
PIOTR ŁUCZKIEWICZ „Wiedźmin” z Malborka-Wielbarka i inne groby z nadkompletem uzbrojenia z Europy Środkowej i Północnej w młodszym okresie przedrzymskim 231
LUBOMIRA TYSZLER Igła kościana z Czacza w Wielkopolsce jako źródło do dyskusji o praktykowaniu nalbindingu w kulturze przeworskiej 259
KATARZYNA CZARNECKA „Skalpel” z grobu książęcego w Łęgu Piekarskim 269
BARBARA NIEZABITOWSKA-WIŚNIEWSKA Zapinki 8 serii V grupy Oscara Almgrena z Lubelszczyzny 277
PIOTR CHACHLIKOWSKI, ANDRZEJ MICHAŁOWSKI Ślady pracowni kamieniarskiej na cmentarzysku kultury wielbarskiej w Mirosławiu, pow. pilski, woj. wielkopolskie, stanowisko 37 301
ADAM CIEŚLIŃSKI, ANDRZEJ KASPRZAK Wyimaginowani przodkowie? Relacje pomiędzy cmentarzyskami kurhanowymi kultur łużyckiej i wielbarskiej na stanowisku w Nowym Łowiczu, pow. drawski 313
ANDRZEJ KOKOWSKI Grób „księżniczki” z okresu rzymskiego z miejscowości Różańsko (Rosenthal) w pow. myśliborskim 333
WOJCIECH KACZOR, MAREK ŻÓŁKIEWSKI Kępa, stan. 10 – nowy punkt osadniczy kultury wielbarskiej z północnej Wielkopolski 349
KAMILLA WASZCZUK Zwierzęta i ich rola w życiu społeczeństw kultury wielbarskiej. Interpretacja wyników badań archeozoologicznych szczątków z wybranych stanowisk Wielkopolski i Kujaw 363
KALINA SKÓRA, MAGDALENA NATUNIEWICZ-SEKUŁA, MARIA ALEKSANDRA BITNER
Brzoskwinie i ramienionogi, czyli na tropie obcych gatunków flory i fauny w kulturze wielbarskiej. Przykład Weklic 373
MAGDALENA MĄCZYŃSKA „Bogate” i „ubogie” cmentarzyska w kulturze wielbarskiej – kilka przykładów 393
AGNIESZKA KRZYSIAK, MACIEJ MARCZEWSKI, KALINA SKÓRA Między zniszczeniem a adaptacją. Stosunek społeczności kultury wielbarskiej do obiektów sepulkralnych kultury pomorskiej na przykładzie nekropolii w Wilkowie Nowowiejskim 403
ANDRZEJ SMARUJ, KAROL ZBRÓG, DANIEL ŻYCHLIŃSKI Co tam się działo... Wtórnie otwarte groby z cmentarzyska ludności kultury wielbarskiej w Niewieścinie, pow. świecki, stan. 36 425
PIOTR FUDZIŃSKI, MIROSŁAW FUDZIŃSKI Popielnica z cmentarzyska rzymskiego z miejscowości Osówko w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Gdańsku 437
MAGDALENA PIOTROWSKA Przypadek, czy wypadek? O znaleziskach fibul ze studni z osady kultury przeworskiej w Kwiatkowie, gm. Brudzew 443
ARTUR BŁAŻEJEWSKI Umbo z okresu rzymskiego znalezione we Wrocławiu-Ratyniu 457
MATEUSZ WAWRZYNIAK Zespół pięciu zapinek z okresu wpływów rzymskich z okolic Starego Miasta, pow. koniński (ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Koninie) 467
EWA PAWLAK Nekropola z okresu wpływów rzymskich w Osieku koło Jarocina 475
MARCIN BOHR Znalezisko grobowe z Lubogoszcza-Dębu (dawn. Eichberg, Kr. Glogau), woj. lubuskie, w świetle materiałów archiwalnych 497
BARTOSZ KONTNY, ARKADIUSZ MICHALAK Jedna jaskółka wiosny nie czyni, ale kolejna? Zachodnioprowincjonalnorzymska ostroga z Krakowa-Mogiły na tle podobnych znalezisk ze środkowoeuropejskiego Barbaricum 505
TOMASZ SKORUPKA Osada kultury przeworskiej we Wrocławiu-Zabrodziu, stan. 7 (AUT. 11) 523
PAWEŁ PAWLAK, PAULINA WESOŁOWSKA Grób – „prawie tyle co dom”. Obiekt funeralny z Obłaczkowa koło Wrześni z późnego okresu rzymskiego i wczesnego okresu wędrówek ludów 571
DANIEL ŻYCHLIŃSKI Czy i w grupie dębczyńskiej otwierano groby, by wydobyć z nich kości przodków? – pytanie do Szanownego Jubilata z okazji Jego 70. urodzin i 50 lat pracy archeologicznej! 609
WOJCIECH NOWAKOWSKI Pars pro toto? Trzewiki pochew mieczy w późnym okresie wędrówek ludów na Pojezierzu Mazurskim 621
JAN SCHUSTER Zapinka z Ostrowitego. Przykład ponadregionalnej stylistyki wieku V 631
MICHAŁ BRZOSTOWICZ Między starożytnością i średniowieczem – ostra cezura, czy długie, łagodne przejście? Kilka refleksji na temat przemian kulturowych na ziemiach polskich w I tysiącleciu n.e. 641
ANDRZEJ KRZYSZOWSKI Nowe materiały wczesnosłowiańskie z Brodowa (stan. 23) k/Środy Wlkp. 657
ANNA WRZESIŃSKA, JACEK WRZESIŃSKI Groby założycielskie (?) cmentarzyska z Dziekanowic, stan. 22 675
WITOLD ŚWIĘTOSŁAWSKI Najstarsze militaria wczesnośredniowieczne z Pomorza Wschodniego 683
ANDRZEJ JANOWSKI, SŁAWOMIR SŁOWIŃSKI Militaria średniowieczne z zamku w Wieleniu 691
JANUSZ PIETRZAK, MICHAŁ SZYMAŃSKI, PIOTR WAWRZYNIAK O kaflach z ul. św. Wawrzyńca i kilku innych ważnych średzkich sprawach 701
RAFAŁ WITKOWSKI Z dziejów gminy żydowskiej w Środzie Wielkopolskiej 719
