Książka jest pokłosiem interdyscyplinarnej konferencji Dzieci i doświadczenie wojny. Wiek XX i XXI, która odbyła się w 2019 roku w Poznaniu i stanowiła kontynuację zainteresowania doświadczeniami wojennymi ludności cywilnej. Praca prezentuje szerokie spektrum dramatycznych, często przemilczanych dziecięcych doświadczeń wojennych w wieku XX i XXI w różnych częściach świata (Polska, Białoruś, nazistowskie Niemcy, Hiszpania, Korea, Japonia, Rwanda, Sierra Leone, Syria), ich reprezentacji artystycznych, w tym również muzycznych. Bolesnym i trudnym tematem jest między innymi proceder rekrutowania dzieci do działań zbrojnych w konkretnych sytuacjach wojennych. Doświadczenia czasu wojny to problem nie tylko tych, którzy przeżyli, ale również następnych generacji – w tym tomie znaczące miejsce zajmuje więc kwestia pamięci i przepracowywania traumatycznych wydarzeń.
Wprowadzenie 7
Dzieci wojny w różnych stronach świata 11
Magdalena M. Baran, Dzieci, co mają skrzydła. Szkic o „najbardziej ludzkiej zbrodni” 13
Bożena Józefów-Czerwińska, Nazistowska ideologia, metody działania a losy młodych generacji w czasie II wojny światowej 25
Judyta Wachowska, Hiszpańskie przypadki dzieci wojną pokaleczonych: nowa powieść historyczna, pamięć i historia 41
Grażyna Strnad Dzieci wojny koreańskiej w Polsce 61
Justyna Jaworowicz-Zimny, Reprezentacja wojennego doświadczenie dziecka w japońskiej kulturze popularnej i fanowskiej 71
Na wojnie. Fenomen dzieci-żołnierzy 87
Michał Jadwiszczok, Dzieci-żołnierze 89
Marzena Srebro, Dzieci-żołnierze. Aspekty prawne 103
Dzieci po wojnie. Kwestie pamięci 127
Inna Shved, Druga wojna światowa w ustnych opowieściach „dzieci wojennej Brześczyzny”(według zapisów z lat 2010–2018)129
Małgorzata Grzywacz, Gdy nikt nie ma odwagi mówić. Demmin 1945 i później 147
Krzysztof Szwajca, Pamięć zbolała – o niemożności pamiętania Zagłady 161
Małgorzata Okupnik, Nazistowskie zbrodnie dzieciobójstwa. O rozliczeniowych książkach drugiego pokolenia 173
Rozmowa Magdaleny Sachy z Magdaleną Grzebałkowską, autorką książki 1945. Wojna i pokój 197
Dzieciom o wojnie209
Jacek Konik, W poszukiwaniu odpowiedzi na najtrudniejsze pytania. Kilka uwag o działalności instytucji edukacyjnych i muzealnych w kontekście nauczania o Holokauście 211
Joanna Ostrowska, Performans wojenny. Strategie opowiadania dzieciom o wojnie w muzeach i miejscach pamięci 225
Artystyczne reprezentacje dziecięcego doświadczenia wojny 237
Beata Przymuszała, Dziecko i Zagłada – przedwczesna dojrzałość a/i dysocjacja 239
Agnieszka Kulig, Praktyka podmiotu etycznego w filmie Korczak Andrzeja Wajdy 251
Dziecko w obliczu wojny. Interpretacje muzyczne 265
Ewa Fabiańska-Jelińska, Kołysanka na fortepian solo (2019) 267
Maria Rutkowska, Kołysanka na fortepian solo Ewy Fabiańskiej-Jelińskiej – interpretacja odbiciem duszy…? 271
Elżbieta Wasyłyk, Sen o domu 275
Dominik Puk, O przeklinaniu wojny przez Lidię Zielińską. Dźwiękowisko V: Nie podoba mi się to… 279
Noty o autorach 297