Epigrafika rzymska. Wykłady uniwersyteckie

Tom zawiera wykłady z zakresu epigrafiki rzymskiej (łacińskiej), wygłaszane na Uniwersytecie Lwowskim
u schyłku XIX i na początku XX wieku przez profesora Bronisława Kruczkiewicza (1849-1918), wybitnego filologa klasycznego. Publikowane są na podstawie sporządzonego przez niego i szczęśliwie zachowanego rękopisu. Można śmiało zaryzykować tezę, że oto mamy do czynienia najprawdopodobniej z pierwszym polskim podręcznikiem epigrafiki rzymskiej (łacińskiej), ponieważ rękopis ten jest kopią, jedną z wielu, sporządzoną techniką litograficzną, oryginalnego tekstu spisanego ręką Profesora. Kopie te przeznaczone były dla studentów, słuchaczy wykładów. Autor podzielił swoje wywody na dwie części: w pierwszej przedstawia dzieje zainteresowań epigraficznych oraz kształtowanie się epigrafiki jako samodzielnej naukowej dyscypliny pomocniczej. Dużo miejsca poświęca uformowaniu się idei Corpus Inscriptionum Latinarum i roli, jaką w tym zakresie odegrał Teodor Mommsen. Pokazuje też miejsce epigrafiki w badaniach nad światem rzymskim, którą określa mianem „nauki pierwszorzędnego znaczenia”. Część druga nosi tytuł „Główne zasady epigrafiki rzymskiej”. W jej ramach autor omawia, w pięciu działach, podstawowe obszary wchodzące w zakres poznania epigraficznego. Jest to (A) pismo napisów, (B) stosowane w inskrypcjach skróty, (C) sposób określania osób
z punktu widzenia prawnego (tria nomina), pozycji społecznej, płci etc., (D) cursus honorum, jego rodzaje i sposób zapisywania oraz(E) tytulatura panującego i członków jego rodziny. „Epigrafika rzymska” nie jest produktem jednorazowym. Z tekstu wynika wyraźnie, że jej ostateczny kształt powstawał na przestrzeni kilku lat, pierwszy zarys najpewniej między rokiem 1893/1894 a 1899/1900. Ostateczna redakcja, z przeznaczeniem do litograficznego powielenia dokonana została w roku 1913/1914. Aktualizacja danych po roku 1900 miała jednak charakter sporadyczny. Niemniej na podręcznik patrzeć trzeba z dużym uznaniem. Autor zaoferował swoim słuchaczom – i czytelnikom – dawkę solidnej wiedzy, dobrze podbudowanej stanem ówczesnych badań. Wiedzy, dzięki której wprowadzał ich w arkana oryginalnej i nowej dyscypliny badań, przyczyniającej się do lepszego poznania starożytności rzymskich.