Monografia naukowa pt. Bezdroża komunikacji – kontakt, porozumienie, akceptacja (księga jubileuszowa poświęcona Profesorowi Bogusławowi Zielińskiemu) to wielogłosowy projekt uchwycenia i omówienia fenomenu komunikacji w wymiarze antropologicznym, socjologicznym, literackim, językowym i kulturowym. Szeroki aspekt i wielość rozpoznań sugeruje w pierwszym rzędzie sytuację dialogu, rozmowy i ustalenia stanowisk, ale w dalszej perspektywie przytacza kwestie sporu, konfliktu, polemiki i kategorycznego narzucania sądów i opinii. Taka optyka i operacjonalizacja problemu nie redukuje przy tym pierwotnego znaczenia komunikacji, w sensie przemieszczania się w przestrzeni oraz, co przywoływane bywa rzadziej i w bardziej metaforycznym sensie – w czasie. Zamieszczone w tomie rozważania dowodzą, iż egzystencjalne, kulturowe i społeczne doświadczanie relacji międzyludzkich niezmiennie wiąże się z inicjowaniem, podtrzymywaniem i podsycaniem kontaktów z drugim człowiekiem. Składające się na niniejszy tom refleksje, opinie, zapatrywania, rozpoznania w swej różnorodności, wielogłosowości i zróżnicowanej tożsamości ich autorów potwierdzają, a jednocześnie dosłownie egzemplifikują, że problematyka komunikacji niezmiennie rodzi nowe pytania badawcze, a jej naukowe rozpatrywanie, mimo licznych już ujęć i opracowań nadal nie traci aktualności.
Przedmiotem zainteresowania w proponowanej monografii pozostają literackie (literaturoznawcze), językowe (lingwistyczne) i, w najszerszym ujęciu, artystyczne reprezentacje „zysków i strat”, jakie niesie ze sobą potrzeba, konieczność (i możliwość) komunikacji międzyludzkiej w jej wszelakich, mieniących się semantycznymi odcieniami, zniuansowanych i czasami dalekich od oczekiwanej precyzji i określoności przekrojach oraz aspektach.
Kilka słów wstępu (BOGUMIŁA KANIEWSKA) 9
MAGDALENA BAER Gołąb w chorwackiej i polskiej komunikacji nie tylko językowej 11
ZLATA BOJOVIĆ Полонистичке теме у “Прилозима за књижевност, језик, историју и фолклор’’. Поводом 100. годишњице “Прилога’’ (1921–2020) 23
ROBERT BOŃKOWSKI Kształtowanie serbskich neosemantyzmów żargonowych na zasadzie podobieństwa 33
PATRYK BOROWIAK Dalmatina, Мајка Тереза, Тракия, czyli onomastyczna podróż po Bałkanach 43
DRAGAN BOŠKOVIĆ O muzici i pesmi, i to kao muzici bića, kao melodiji i pesmi naših bespuća i našeg smisla, ali i o Crnjanskom, Rascijanima, sirenama, i o još ponečemu 55
JOANNA CZAPLIŃSKA Ucieczka od autobiografizmu – pisanie w drugim języku jako strategia (samo)obronna 65
MACIEJ CZERWIŃSKI Komunikacja i pamięć w byłej Jugosławii. Fotografia powojenna (inicjatywa grupy Photon) 73
MIECZYSŁAW DĄBROWSKI Literatura jako nośnik etycznego dyskursu epoki. Fin de siècle i fin de millénaire 91
NATALIA DŁUGOSZ O pewnym typie gorańskich reduplikacji syntaktycznych 103
PAWEŁ DZIADUL Komunikacja jako przestroga. Obrazy i słowa przeciwko islamizacji na prawosławnym gruncie południowosłowiańskim (XVI–XIX wiek) 113
JERZY FIEĆKO Apologia Josipa Jelačicia według Zygmunta Krasińskiego i jej konteksty 129
AGATA FIRLEJ Transoceaniczne forbíny. Korespondencja Wericha i Voskovca jako literatura i jako autobiografia (na cztery ręce) 143
TATIANA GANENKOVA Sytuacja socjolingwistyczna młodego pokolenia Albańczyków mieszkających w Strudze (Macedonia Północna) 155
ANNA GAWARECKA Nie tylko zachwyt. Motoryzacyjne lęki i niepokoje w czeskiej literaturze międzywojennej 167
DOROTA GIL Słowiański krąg intelektualistów Uniwersytetu w Halle jako korytarz komunikacji i współdziałania protestantów i prawosławnych w XVIII wieku 191
ZHIVKO IVANOV Н. Лейкин и Алеко Константинов (герои зад граница в разминаване, пропускане и неразбиране) 201
MAYA IVANOVA Profesor Petyr Dinekow i jego kontakty z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 211
MILICA JAKÓBIEC-SEMKOWOWA Przyczynek do romantycznej idei correspondance des arts. Powieść poetycka – poemat symfoniczny 227
BOŽIDAR JEZERNIK Jak stał się Tito „najjaśniejszym diamentem w historii ludzkości” 237
WOJCIECH JÓŹWIAK Wyprawa współczesnego bohatera – casus bułgarski 253
MAGDALENA KOCH Egipt w literaturze serbskiej XX wieku: modernistyczne i postmodernistyczne sposoby komunikacji z przestrzenią (Jelena Dimitrijević – Jovan Dučić – Isidora Bjelica) 263
SANJIN KODRIĆ Književnost graničnosti i prekograničnosti – književnost tariha i soneta. (O sinkretičkim i liminalno-hibridnim oblicima kao karakterističnim aspektima interliterarne i interkulturalne poetike bošnjačke književnosti) 281
ZBIGNIEW KOPEĆ „Może źle zrobiłem”? Wokół skomplikowanych relacji polskiego zesłańca na Sybir i pisarza Wacława Sieroszewskiego oraz jego urodzonej w Jakucji córki Marii 297
URSZULA KOWALSKA-NADOLNA „No to siadaj, polej sobie i posłuchaj”. Jaroslav Rudiš o sztuce (nie)słuchania 311
ANNA LEGEŻYŃSKA Pojechać na Wołyń – lub gdzie indziej. Repatriacje pamięci w wierszach kobiecych. (Wstęp do badań) 323
TADEUSZ LEWASZKIEWICZ Pobyt stypendialny Andrzeja Kucharskiego (1795–1862) w Chorwacji od jesieni 1828 roku do połowy listopada 1829 roku 333
IZABELA LIS-WIELGOSZ Komunikacja na marginesie. Rzecz o przepisywaniu i opisywaniu na przykładzie krótkich form literackich 347
ЕЛИ ЛУЧЕСКА VITA SEXUALIS: Cтароста во македонската фолклорна еротологија 367
LESZEK MAŁCZAK Zarys dziejów przekładów literatury chorwackiej w Polsce 385
ALEKSANDER WOJCIECH MIKOŁAJCZAK Cyrillianitas i Latinitas w dialogu wschodniego i zachodniego kręgu chrześcijaństwa z perspektywy pióra i kałamarza 395
LECH MIODYŃSKI Dialog z historią jako stekstualizowany czynnik macedońskiego samookreślenia kulturowego 405
TOMASZ MIZERKIEWICZ Zasada communicatio – o obrazowaniu ekonomii Europy Środkowej i Bałkanów w polskiej prozie najnowszej 417
LILLA MOROZ-GRZELAK Dialog z historią w esejach politycznych Radovana Pavlovskiego 429
KARINA NAUMOSKA-GIEL Błądzić jest rzeczą ludzką. O najczęstszych błędach leksykalnych popełnianych podczas nauki języka chorwackiego przez studentów pierwszego i drugiego roku studiów slawistycznych o specjalności: studia kroatystyczne 443
LIDIA NOWICKA-COMBER „Z nią nie warto rozmawiać” (?) – Dialogi Małgorzaty w chorwackiej sztuce Muka svete Margarite 457
JĘDRZEJ PASZKIEWICZ Moskopole jako międzykulturowa strefa kontaktu i komunikacji w XVIII wieku 471
JAN PEŠINA Spór o Europę w czeskiej debacie publicznej po 1989 roku. Przypadek Václava Havla i Václava Klausa 481
KRYSTYNA PIENIĄŻEK-MARKOVIĆ Iliryjski jako jedyne narzędzie skutecznej komunikacji w pierwszych chorwackich podróżach romantyczno-odrodzeniowych. Listy z drogi Ivana Trnskiego 493
MAGDALENA POŁCZYŃSKA „Choć na chwilę zapomnieć o sobie dla kogoś innego”, czyli o outsiderze Slobodana Novaka 505
IVO POSPÍŠIL Literární komparatistika a naše dva deficity 515
IRENA SAWICKA Tożsamość Arbareszów (wstępne rozpoznanie tematu) 529
ANDRZEJ SIERADZKI Formuły komunikujące czas w rękopiśmiennych księgach miejskich Gniezna z XVII i XVIII wieku 537
ANNA MARIA SKIBSKA Widokówki wiedeńskie z kolekcji Eliasa Canettiego 547
ROMAN SLIWKA Objev svůj svět. Motocykle w czeskim przekazie reklamowym 569
ELŻBIETA SOLAK O wybranych aspektach komunikacji interkulturowej w dobie Orient-Expressu (na przykładzie Meyers Reisebücher: Türkei, Rumänien, Serbien, Bulgarien. Bibliographisches Institut, Leipzig; Wien, 1908) 581
VEDAD SPAHIĆ, SELMA VESELJEVIĆ JERKOVIĆ Bosniak literature and identity facing temptations of contemporary global civilization 593
EWA SZPERLIK Dwaj Słowianie w ojczyźnie Borgesa. Doświadczanie Argentyny w autobiograficznych utworach Witolda Gombrowicza i Joza Kljakovicia 605
DANKO ŠIPKA Kolokvijalna leksička sredstva izopštavanja: istraživanje slučaja 621
BOŻENA TOKARZ Zmiana substancji poetyckiej: wyzwanie czy konieczność 633
ZUZANNA TOPOLIŃSKA Kategorie gramatyczne imperatiwu (w perspektywie semantycznej) 643
KRZYSZTOF TRYBUŚ Romantyczne pamiętanie Europy: Mickiewicz – Słowacki – Norwid 649
MARIOLA WALCZAK-MIKOŁAJCZAKOWA O czym komunikują bułgarskie antroponimy z rdzeniem bog-? 659
ELŻBIETA WESOŁOWSKA Naganne wielosłowie i szlachetne milczenie 665
EMIL TOKARZ Profesor Bogusław Zieliński – wizja i konsekwencja 673
