Prezentowana publikacja Wody Wielkopolski zawiera wnikliwą analizę i szeroką monografię zasobów wodnych całego regionu Wielkopolski. Jest to najbardziej obszerna w skali kraju waloryzacja tych zasobów w ujęciu regionalnym, z jednoczesnym odniesieniem się do zagadnień ochrony i zagospodarowania wód, zmian klimatycznych, a także oceny wykorzystania zasobów w rozwoju gospodarczym. Rozwój regionu pojmowany jest zawsze w aspekcie rozwoju zrównoważonego. Ochrona i zagospodarowanie wód, podobnie jak kształtowanie spójnego systemu przyrodniczego, są jego nieodłącznym elementem. Znajduje to wyraz zarówno w przyjętej Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego, jak i w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego. Samorząd Województwa Wielkopolskiego podejmuje wiele działań na rzecz ochrony środowiska, w tym ochrony zasobów wody i właściwego gospodarowania tymi zasobami. Z jednej strony są to działania związane z retencją wody, z drugiej – monitoring inwestycji mogących potęgować zjawisko deficytu wody. Należy wyrazić przekonanie, że prezentowane dzieło przyczyni się zarówno do pogłębienia naszej wiedzy o uwarunkowaniach hydrograficznych Wielkopolski, jak i do podejmowania właściwych decyzji w sferze gospodarowania wodami i zagospodarowania obszaru Wielkopolski.
Przedmowa 7
1. Granice i podział regionalny Wielkopolski w aspekcie hydrograficznym (Andrzej Macias, Sylwia Bródka, Marta Kubacka) 9
1.1. Wielkopolska jako region fizycznogeograficzny i jego granice 15
1.2. Regiony fizycznogeograficzne Wielkopolski 21
2. Najważniejsze cechy klimatu Wielkopolski (Ewa Bednorz, Arkadiusz M. Tomczyk) 69
2.1. Czynniki cyrkulacyjne 72
2.2. Temperatura powietrza 73
2.3. Warunki higryczne i opady atmosferyczne 78
2.4. Ewapotranspiracja 88 2.5. Pokrywa śnieżna 90
3. Wody powierzchniowe 95
3.1 Rzeki 97
3.1.1. Sieć hydrograficzna (Dariusz Wrzesiński, Adam Perz) 97
3.1.2. Odpływ rzeczny i jego struktura (Dariusz Wrzesiński, Adam Perz) 114
3.1.3. Tendencje zmian odpływu rzecznego (Dariusz Wrzesiński, Adam Perz) 126
3.1.4. Reżim odpływu (Dariusz Wrzesiński, Adam Perz) 136
3.1.5. Reżim termiczny (Renata Graf, Dariusz Wrzesiński) 159
3.1.6. Zjawiska lodowe (Renata Graf, Kamil Jawgiel, Jan T. Łukaszewicz) 186
3.2. Jeziora 227
3.2.1. Jeziorność (Adam Choiński, Mariusz Ptak) 227
3.2.2. Morfometria jezior (Adam Choiński, Mariusz Ptak) 235
3.2.3. Wahania stanów wody (Adam Choiński, Mariusz Ptak, Katarzyna Plewa) 246
3.2.4. Reżim stanów wody (Katarzyna Plewa) 260
3.2.5. Temperatura wody w jeziorach (Rajmund Skowron, Adam Choiński, Mariusz Ptak) 274
3.2.6. Zlodzenie jezior (Rajmund Skowron, Adam Choiński, Mariusz Ptak) 296
3.2.7. Zasoby wodne (Adam Choiński) 308
3.2.8. Zmiany i zanik powierzchni jezior (Adam Choiński, Mariusz Ptak) 314
3.2.9. Jeziora w obszarach chronionych (Andrzej Macias, Adam Choiński, Marta Kubacka) 332
4. Wody podziemne 401
4.1. Uwarunkowania występowania i zasilania płytkich wód podziemnych (Renata Graf, Kamil Jawgiel) 403 4.2. Reżim płytkich wód podziemnych (Renata Graf) 424
4.3. Wieloletnie tendencje zmian stanów płytkich wód podziemnych (Renata Graf, Kamil Jawgiel) 445
4.4. Obiekty krenologiczne (Adam Choiński, Mariusz Ptak, Alicja Baczyńska) 462
5. Zmiany stosunków wodnych – wybrane zagadnienia 475
5.1. Przekształcenia stosunków wodnych na Nizinie Wielkopolskiej w czasach historycznych (Leszek Sobkowiak) 477
5.2. Wody powierzchniowe w Wielkopolsce – gospodarowanie zasobami, ochrona i zagrożenia wynikające ze zmian klimatycznych i działalności człowieka (Marek Bryl, Grażyna Łyczkowska) 491
5.3. Warta jako śródlądowa droga wodna (Leszek Sobkowiak) 513
5.4. Przemiany stosunków wodnych na obszarze Poznania (Leszek Sobkowiak) 521
Literatura 551