Transformacja gospodarcza – od gospodarki planowej do gospodarki opartej na wiedzy

Monografia inspirowana aktywnością naukową Profesora Macieja Bałtowskiego

Wieloletnie, kompleksowe, porównawcze studia na temat kwestii własnościowych doprowadzają Profesora Bałtowskiego, a także bezpośrednio z nim współpracujących autorów do słusznych konkluzji, że chociaż forma własności ma fundamentalne znaczenie, to sama nie przesądza jeszcze o tym, co najważniejsze, czyli z punktu widzenia samego właściciela – o zyskowności czerpanej z angażowanego przez niego kapitału, a z punktu widzenia zbiorowego – o tego kapitału użyteczności społecznej. Jeśli chodzi o cel, któremu służy określona forma własności, ważne jest – a bywa, że nawet ważniejsze – w skali makroekonomicznej jej otoczenie instytucjonalne, za którego jakość odpowiada państwo, a w skali mikroekonomicznej – jakość zarządzania, za co odpowiada współcześnie rzadziej sam właściciel, częściej zaś jego specjalnie wynajmowany profesjonalny agent, czyli menedżer.

prof. dr hab. Grzegorz W. Kołodko
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie


W odniesieniu do wymiaru właścicielskiego utopii można skonstatować, że współczesne projekty utopijne w mniejszym stopniu oparte są na przesłankach ideologicznych (postrzeganie własności prywatnej jako zła), a wykorzystują zmiany własnościowe raczej jako narzędzie do realizacji innych celów (takich jak zwiększenie efektywności wymiany rynkowej bądź kontroli aparatu państwowego nad gospodarką). […] Trzeba jednak mocno podkreślić, że nowe możliwości technologiczne ożywiają także stare idee, w tym różne warianty gospodarki socjalistycznej, której próba wprowadzenia w Polsce została przez Profesora Bałtowskiego szczegółowo przeanalizowana w książce Gospodarka socjalistyczna, gdzie autor wielokrotnie podkreśla wadliwość tego projektu.

dr Grzegorz Kwiatkowski
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie