Bez przedawnienia Przebaczyć? Z honorem i godnością

Prezentowana książka składa się z 2 esejów: "Przebaczyć?", który ukazał się po raz pierwszy w 1971 roku nakładem wydawnictwa Éditions Le Pavillon, oraz "Z honorem i godnością", opublikowany po raz pierwszy w 1948 roku w "Les temps Modernes". Tematem obu esejów jest kwestia przebaczenia za krzywdy wyrządzone przez nazistowskie Niemcy w okresie II wojny światowej.

Vladimir Jankélévitch (1903-1985), wybitny francuski myśliciel i muzykolog o rosyjskich i żydowskich korzeniach, napisał po II wojnie światowej esej poświęcony Zagładzie, który swoją wymową po dziś dzień wywołuje konfuzję w czytelnikach. W Przebaczyć? filozof otwarcie, z wielką pasją i konsekwencją, sprzeciwia się postawie współczesnych, którzy nie tylko pragną zapomnieć o popełnionych przez nazistów zbrodniach, ale mniej lub bardziej świadomie pomniejszają ich znaczenie.

"W istocie ogrom Holokaustu, nawet jeśli o nim nie mówimy, ciąży nad naszą nowoczesnością w postaci niewidzialnego wyrzutu sumienia" - pisze Jankélévitch. Dowodzi, że zbrodnie hitlerowskie nie mogą ulec przedawnieniu ani zostać przebaczone. Mimo że nie jest myślicielem religijnym, uznaje Zagładę za wydarzenie absolutnie wyjątkowe i w swojej istocie niezgłębione. Argumenty wypowiedziane przez niego ponad czterdzieści lat temu są wciąż aktualne.

Szkic "Z honorem i godnością" natomiast jest utrzymaną w duchu polemicznym analizą społeczeństwa francuskiego, którego postawa i wybory sprawiły, że Francja odegrała taką, a nie inną rolę podczas II wojny światowej. Tym samym w istotny sposób dopełnia obraz widziany oczami francuskiego intelektualisty i patrioty, rannego podczas walk z Niemcami w maju 1940 roku, wkrótce potem odsuniętego od nauczania z powodu żydowskiego pochodzenia, a następnie działającego w ukryciu na rzecz Ruchu Oporu.

Francuski oryginał "Bez przedawnienia" wydany został po śmierci Jankélévitcha w 1986 roku, polski przekład ukazuje się po raz pierwszy. Książkę wydano dzięki dofinansowaniu Wydziału Kultury Ambasady Francji w Polsce oraz Institut français w ramach Programu Wsparcia Wydawniczego BOY-ŻELEŃSKI.

*********

Cet ouvrage, publié dans le cadre du Programme d`aide a la publication BOY-ŻELEŃSKI, a bénéficié du soutien du Service de Coopération et d'Action Culturelle de l'Ambassade de France en Pologne et de l`Institut français.

*********

Without limitation. To forgive? With honour and dignity

The book consists of two essays: “To forgive?” and “With honour and dignity.” Both deal with the issue of forgiveness for the wrongs committed by Nazi Germany during the period of the Second World War. “To forgive?” – an essay devoted to the Holocaust in which the author openly opposes the attitude of those who not only wish to forget about the crimes committed by the Nazi criminals but also more or less consciously belittle their significance. “With honour and dignity” – a polemical analysis of French society whose attitude and choices resulted in France playing the role it played during the Second World War.