Tematem niniejszej książki są biogramy dwunastu kobiet, żyjących w wiekach: XVI (1), XVII (7) oraz w pierwszej (3) i drugiej połowie (1) XVIII. Nie jest to zagadnienie obce naszej literaturze, gdyż począwszy od XIX w., coraz częściej interesowano się wpływem niewiast na życie społeczeństwa, a obecnie, w związku z rozwojem feministyki, kwestię tę można by nazwać modną. Niniejszy wybór odróżniają od innych związki ze słowem pisanym tych dwunastu pań. Przywołane tu zapisy z XVI–XVIII w. Autorka poddaje analizie lingwistycznej, ale bardzo różnej metodologicznie, np. gramatycznej (Katarzyna Zamoyska), leksykalnej (Anna Stanisławska), kulturowej (kazania, dedykacje, epitafia) oraz informacyjnej (listy, diariusze i pisma urzędowe).
Wprowadzenie 9
Zeznania sądowe o nieudanym małżeństwie Agnieszki Acernusowej w Lublinie 13
Kultura językowa Katarzyny Zamoyskiej w świetle jej listów do małżonka Tomasza, II ordynata 43
Splendory Ewy Anny z Lasockich Pszonczyny z Babina w pogrzebnym kazaniu w Lublinie 67
Współczesne wizerunki księżnej Gryzeldy Konstancji Wiśniowieckiej, pani na Zamościu, matki króla 83
Dla Teofili z Morsztynów Rejowej z Małogoszczy, siostry rodzonej, wiersze – podarki brata Andrzeja Morsztyna, referendarza koronnego 117
Epitafia dwu poetów o krótkim życiu Agnieszki Machówny, purpuratów rządczyni, serc tryumfalnych bohaterki, po wykonaniu wyroku śmierci w Lublinie 139
Opisanie w autobiografii miłości, żalów i sieroctwa przez Annę Stanisławską, panią na Kurowie 155
Tęsknota za rodziną w listach polskiej królewny Teresy Kunegundy z Sobieskich Wittelsbach, elektorowej Bawarii 183
Kreacje postaci z czasów saskich w wierszach Elżbiety Drużbackiej, dzierżawczyni Rzemienia pod Mielcem 209
Listy i panegiryki Marianny Zofii Sieniawskiej, hetmanówny koronnej, pani na Sieniawie 251
Pisanie dla księżnej Barbary Sanguszkowej, pani na Lubartowie, i jej polskie tłumaczenia ksiąg rozmaitych 279
Listy z Lidzbarka do rodzinnego Dubiecka Anny z Krasickich Charczewskiej, artystki, malarki i samotnej matki 317
Uwagi końcowe o paniach małopolskich 349
Bibliografia 361
Spis ilustracji 367
