Uspołecznienie zarządzania publicznego Studium przypadku Wrocławia, Lublina i Rzeszowa

Wstęp 9
Cel i zakres pracy 13
Porównanie badanych miast 14
Metody badań 16
Układ pracy 17
Charakterystyka źródeł 17

Rozdział I Uspołecznienie zarządzania publicznego 21
1.1. Podstawowe pojęcia 21
1.2. Ewolucja podejść do usprawnienia zarządzania publicznego 32
1.3. Ewolucja pojęcia partycypacji społecznej 47
1.4. Kapitał ludzki 65
1.5. Kapitał społeczny 69
1.5.1. Cechy kapitału społecznego 73
1.5.2. Przyczyny obniżania się kapitału społecznego 77
1.6. Społeczeństwo obywatelskie 82
1.6.1. Zmienne wyjaśniające różnice w aktywności obywatelskiej 88
1.6.2. Postulowane sposoby podwyższania kapitału społecznego i aktywności obywatelskiej 92
1.6.3. Wartości preferowane przez polityków a możliwości wprowadzenia zmiany społecznej 98

Rozdział II Wpływ mieszkańców na zarządzanie miastem poprzez mechanizm demokracji przedstawicielskiej 103
2.1. Uczestnictwo w wyborach na świecie a legitymizacja władzy publicznej 103
2.2. Zaangażowanie Polaków w demokrację lokalną 111
2.3. Programy aktywizacji wyborczej 121
2.4. Wpływ mieszkańców na zarządzanie miastem w Lublinie, Wrocławiu i Rzeszowie poprzez udział w wyborach samorządowych w latach 2002–2010 126

Rozdział III Wpływ mieszkańców na zarządzanie miastem poprzez aktywność w organach pomocniczych 133
3.1. Jednostki pomocnicze samorządu 133
3.1.1. Kompetencje i struktura jednostek pomocniczych 135
3.1.2. Finansowanie działalności jednostek pomocniczych 136
3.1.3. Koncepcje usprawnienia działania jednostek pomocniczych 139
3.1.4. Porównanie działania jednostek pomocniczych gmin we Wrocławiu, Lublinie, Rzeszowie 143
3.2. Młodzieżowe rady miast 162
3.2.1. Procedury wyborcze i funkcje wypełniane przez młodzieżowe rady 162
3.2.2. Model alternatywny działania młodzieżowych rad: koła młodzieży w Bawarii 167
3.2.3. Porównanie działania młodzieżowych rad miast we Wrocławiu, Lublinie, Rzeszowie 170

Rozdział IV Wpływ mieszkańców na zarządzanie miastem poprzez prawo do informacji publicznej oraz do wyrażania swoich poglądów 181
4.1. Informacja publiczna – historia prawa i podstawowe definicje 181
4.2. Międzynarodowe standardy prawne w zakresie informacji publicznej 184
4.3. Standardy prawa krajowego i praktyka wdrażania w zakresie informacji publicznej 193
4.3.1. Bierne udostępnianie informacji 194
4.3.2. Czynne udostępnianie informacji 197
4.3.3. Postulaty reformy i rozwoju systemu BIP 201
4.3.4. Kryteria oceny jakości informacji publicznej 204
4.3.5. Promocja informacji publicznej 205
4.3.6. Upowszechnianie i wyjaśnianie informacji publicznej 206
4.3.7. Informacja zwrotna od mieszkańców 209
4.4. Informacja publiczna jako narzędzie kontroli władzy publicznej przez obywateli 211
4.4.1. Organizacje strażnicze 212
4.4.2. Informacja publiczna jako mechanizm antykorupcyjny 214
4.5. Ocena jakości informacji publicznej w Lublinie, Wrocławiu i Rzeszowie 217
4.5.1. Czas odpowiedzi na zapytanie o informację publiczną (informacja bierna) 217
4.5.2. Czas dostępu do informacji poprzez serwisy internetowe miast (informacja czynna) 221
4.5.3. Czytelność informacji przestrzennej miasta dostępnej dla mieszkańców (informacja czynna) 222
4.5.4. Czytelność upublicznionej wersji wieloletnich planów inwestycyjnych (informacja czynna) 223

Rozdział V Wpływ mieszkańców na zarządzanie miastem poprzez konsultowanie rozwiązań proponowanych przez władzę publiczną 227
5.1. Standardy i najlepsze praktyki prowadzenia procesu konsultacji 228
5.1.1. Standardy konsultacji proponowane przez OECD 228
5.1.2. Standardy konsultacji przyjęte w UE 231
5.1.3. Standardy konsultacji przyjęte w Wielkiej Brytanii 233
5.1.4. Standardy konsultacji przyjęte w Polsce 235
5.1.5. Standardy prawne oraz najlepsze praktyki konsultacji planów przestrzennych przyjęte w Polsce 236
5.1.6. Najlepsze praktyki konsultacji projektów inwestycyjnych przyjęte w polskim samorządzie lokalnym 243
5.1.7. Standardy prawne oraz najlepsze praktyki konsultacji programów współpracy gmin i organizacji pozarządowych 247
5.2. Uwarunkowania procesu konsultacji 250
5.2.1. Kryteria prawidłowości prowadzenia procesu konsultacji 250
5.2.2. Rodzaje konsultacji 256
5.2.3. Strony konsultacji 259
5.2.4. Metody i narzędzia prowadzenia konsultacji 260
5.2.5. Konsultacje a ewaluacja 264
5.3. Ocena jakości konsultacji społecznych we Wrocławiu, Lublinie i Rzeszowie 267
5.3.1. Konsultacje projektów przestrzennych i inwestycyjnych 268
5.3.2. Konsultacje programu współpracy oraz tworzenia rady pożytku publicznego z organizacjami pozarządowymi 274
5.3.3. Konsultowanie tworzenia tras rowerowych 278

Rozdział VI Wpływ mieszkańców na zarządzanie miastem poprzez aktywną partycypację 287
6.1. Generacja nowych mieszczan i ich znaczenie dla rozwoju aktywnej partycypacji w Polsce 287
6.2. Standardy prawne w zakresie aktywnej partycypacji 294
6.2.1. Standardy proponowane przez OECD 294
6.2.2. Standardy przyjęte na poziomie europejskim 295
6.2.3. Standardy prawa polskiego 297
6.3. Rodzaje aktywnej partycypacji 302
6.3.1. Aktywna partycypacja fizyczna 303
6.3.2. Aktywna partycypacja finansowa 305
6.3.3. Aktywna partycypacja koncepcyjna (deliberacja) 307
6.4. Styl kierowania a poziom aktywnej partycypacji 314
6.5. Ocena funkcjonowania aktywnej partycypacji we Wrocławiu, Lublinie i Rzeszowie 318
6.5.1. Działalność stowarzyszeń rozwoju miast 318
6.5.2. Opracowywanie strategii rozwoju miasta 321
6.5.3. Proces starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 323
6.5.4. Dostępność prezydentów dla mieszkańców miast 334
6.5.5. Ocena stylów kierowania przyjętych przez prezydentów miast oraz poziomu uspołecznienia planowania przestrzennego w badanych miastach 336

Podsumowanie 349
Zestawienie cząstkowych porównań miast 350
Rola Internetu w kształtowaniu się i działalności stowarzyszeń rozwoju miast i stowarzyszeń rowerowych 353
Korelacja między poziomem uspołecznienia a stylem kierowania przyjętym przez prezydentów miast oraz oceną uspołecznienia planowania przestrzennego 356
Najważniejsze ustalenia 358
Bibliografia 363
Dokumenty prawa międzynarodowego 363
Ustawy i rozporządzenia 363
Akty prawa miejscowego i dokumenty urzędowe 364
Wyroki sądowe 365
Monografie 365
Artykuły 372
Prasa 374
Serwisy internetowe 375
Spis rycin 377
Spis tabel 381
Aneks 385
Lista pytań do członków stowarzyszeń rozwoju miast 385
Ankieta badająca opinie o stylach kierowania stosowanych przez prezydentów miast 385
Mierniki i miary poziomu kapitału ludzkiego wykorzystane w Raporcie o Kapitale Intelektualnym Polski 388
Treść ulotki stowarzyszeń rowerowych we Wrocławiu kolportowanej podczas kampanii „Złoty krawężnik” w sierpniu 2007 391
Artykuł podsumowujący doświadczenia organizacji pozarządowych w Lublinie na temat procesu tworzenia Rady Pożytku Publicznego 392
Manifest SPOKO [SPOłecznego Komitetu Organizacyjnego na rzecz organizacji ESK 2016 w Lublinie] 395
TEZY o MIEŚCIE [Manifest III Zjazdu Ruchów Miejskich] 396