Mikrobiom a zdrowie człowieka

Nota o Autorze 9
Od Autora 11

1. Wstęp 13

2. Pożywienie ludzi pierwotnych 15

3. Mechanizmy ekologicznych zależności między drobnoustrojami 19

3.1. Oddziaływania bezpośrednie 20
3.2. Oddziaływania pośrednie 22
3.3. Równowaga między populacjami drobnoustrojów a organizmem człowieka 31

4. Bakterie jako potencjalne czynniki terapeutyczne 35

4.1. Naturalny sposób zwalczania malarii 35
4.2. Bakterie w walce z próchnicą 36
4.3. Rola bakterii w procesie gojenia się ran 37
4.4. Związek drobnoustrojów z chorobami nowotworowymi 39
4.4.1. Bakterie jako przyczyna nowotworów 39
4.4.2. Wirusy jako czynniki wywołujące nowotwory 40
4.5. Drobnoustroje w walce z nowotworami 42
4.5.1. Bakterie w terapii przeciwnowotworowej 42
4.5.2. Wirusy jako potencjalne leki przeciwnowotworowe 47
4.6. Choroby zakaźne a zaburzenia psychiczne 49

5. Ludzki mikrobiom 55

5.1. Różnorodność mikroorganizmów u człowieka 55
5.2. Konsekwencje zmian bioróżnorodności 57
5.3. Populacje mikroorganizmów u człowieka 60
5.4. Mikroflora jelitowa i jej wpływ na fizjologię gospodarza 63
5.5. Mikrobiom przewodu pokarmowego człowieka 67
5.6. Osobnicze kształtowanie się mikroflory jelitowej 68
5.7. Gatunkowy skład mikroflory jelitowej 70
5.7.1. Mikroflora skóry człowieka 71
5.7.2. Mikroflora bakteryjna jamy ustnej 71
5.7.3. Mikroflora górnych dróg oddechowych 72
5.7.4. Mikroflora przewodu pokarmowego 72
5.7.5. Mikroflora układu moczowo-płciowego 76
5.8. Funkcje mikroorganizmów przewodu pokarmowego 76
5.8.1. U dział w procesach trawienia 76
5.8.2. Wspomaganie trawienia laktozy 77
5.8.3. Wpływ na gospodarkę lipidową oraz poziom cholesterolu 77
5.8.4. Biosynteza witamin 77
5.8.5. Immunostymulacja i immunomodulacja 78
5.8.6. Inne funkcje 79
5.9. Mikroflora jelitowa a otyłość 79
5.10. Ochrona układu pokarmowego przed mikroorganizmami chorobotwórczymi 85
5.11. Zaburzenia fizjologicznej mikroflory jelitowej u człowieka 89
5.12. Skład i zaburzenia mikroflory jelitowej u ludzi w podeszłym wieku 94
5.13. Zmiana mikroflory przewodu pokarmowego w wyniku antybiotykoterapii 95

6. Probiotyki 97

6.1. Historia probiotyków 97
6.2. Definicje probiotyków 98
6.3. Probiotyki jako przykład żywności funkcjonalnej 99
6.4. Mikroorganizmy wykorzystywane jako probiotyki 101
6.5. Kryteria wyboru mikroorganizmów probiotycznych 102
6.6. Mechanizmy działania mikroflory probiotycznej 104
6.6.1. Korzystne oddziaływanie bakterii mlekowych na funkcje życiowe i zdrowie człowieka 108
6.6.2. Metabolity bakterii probiotycznych o działaniu antagonistycznym wobec bakterii chorobotwórczych 112
6.6.3. Probiotyki w leczeniu stanów chorobowych 119
6.7. Korzyści zdrowotne wynikające z interakcji probiotyków z patogenami 128
6.8. Aktywność antynowotworowa i antymutagenna 130
6.9. Probiotyki w medycynie 131
6.10. Bakterie probiotyczne w produkcji żywności 132
6.11. Modyfikacje żywności 135
6.11.1. Wzbogacenie żywności kulturami bakterii fermentacji mlekowej i innych szczepów probiotycznych 139
6.11.2. Suplementowanie żywności 141
6.12. Bezpieczeństwo żywności probiotycznej 142

7. Mikotoksyny a zagrożenia zdrowia ludzi i zwierząt 145

7.1. C harakterystyka mikotoksyn 148
7.2. Drogi skażenia mikotoksynami 152
7.3. Biologiczne metody likwidacji mikotoksyn z żywności 153
7.4. Fizyko-chemiczne metody eliminacji mikotoksyn 157

8. Prebiotyki i synbiotyki 161

8.1. Historia badań nad inuliną 161
8.2. Budowa inuliny 161
8.3. Roślinne źródła inuliny 163
8.4. Fruktany pochodzenia mikrobiologicznego 165
8.5. Inulina jako prebiotyk i jej zastosowanie 166

9. Problemy z transportem probiotyków w układzie pokarmowym człowieka 171

9.1. Mikrokapsułkowanie probiotyków 171
9.2. Zastosowanie mikrokapsułkowania w przemyśle spożywczym 173
9.3. Mikrokapsułkowanie w procesie unieruchamiania probiotyków 175
9.3.1. Struktura mikrokapsułek 175
9.3.2. Wymogi procesu mikrokapsułkowania w przemysłach spożywczym i farmaceutycznym 176
9.3.3. Materiały stosowane jako powłoki 177
9.3.4. Kapsułkowanie jednoczesne prebiotyków z probiotykami 178
9.3.5. Perspektywy kapsułkowania probiotyków 179

10. Literatura 181

11. Summary 215