Wolność w kontekście determinizmu. Analiza porównawcza teorii N. Hartmanna i R. H. Kane’a

Wstęp 5
Wprowadzenie 11
1. Różnica jednego wieku dla współczesnych rozważań nad wolnością 11
1.1. Wstępne uwagi dyscyplinarne 11
1.2. Koncepcja wolności Nicolaia Hartmanna oraz jej dzisiejsze dziedzictwo 15
1.3. Dlaczego problemu wolnej woli nie sposób oderwać od jego ontologicznych korzeni? 16
2. Znaczenie i konsekwencje niedefiniowalności wolności 19
2.1. Nieostrość pojęcia wolności 19
2.2. Wieloaspektowość wolności 21
2.3. Czy istnienie wolności należy udowadniać? 22
3. Współczesna kategoryzacja ontologicznych stanowisk dotyczących wolnej woli 24
3.1. Mocny determinizm (hard determinism) 24
3.2. Kompatybilizm (compatibilism/soft determinism) 26
3.3. Libertarianizm (libertarianism) 27
3.4. Mocny inkompatybilizm (hard incompatibilism) i mocny indeterminizm (hard indeterminism) 29
CZĘŚĆ I. NICOLAI HARTMANN 31
Rozdział 1. Problem wolności w kontekście ontologii Hartmanna 33
1. Wprowadzenie do ontologii: warstwy bytu realnego 33
2. Zbiór praw kategorialnych i fundamentalna kategoria determinizmu 44
3. „Wolna wola to wola w najwyższym stopniu zdeterminowana” 54
4. Pluralizm determinacyjny jako konieczny warunek wolności woli 58
5. Błędne ujęcia wolności 61
Rozdział 2. Problem wolności w kontekście aksjologii Hartmanna 65
1. Wpływ etyki Kanta na aksjologię Hartmanna 65
2. Wprowadzenie do aksjologii Hartmanna 71
3. Aporetyka wolności 79
3.1. Wolność jako wartość 79
3.2. Kompatybilistyczna interpretacja tekstów Hartmanna 82
3.3. Układ antynomii wolnej woli 84
3.4. Antynomia kauzalna 87
3.5. Antynomia powinności 89
3.5.1. Antynomia determinacji przez zasadę etyczną 89
3.5.2. Antynomia wolności pozytywnej i negatywnej 95
3.5.3. Antynomia indywidualności i ogólności 96
3.6. Antynomia autonomii 97
3.7. Wykazanie możliwości istnienia wolności a niemożliwość jej udowodnienia 100
CZĘŚĆ II. ROBERT HILARY KANE 103
Rozdział 3. Dziedzictwo indeterminizmu Kane’a: indeterminizm Williama Jamesa 105
1. James i Kane – uwagi wprowadzające 105
2. Wokół dylematu determinizmu 107
3. Tychizm 112
4. Chance 113
5. Moralna odpowiedzialność i wiara ad hoc 117
6. Perspektywy rozwiązania problemu wolnej woli według Jamesa 120
Rozdział 4. Koncepcja wolności Kane’a 123
1. Taksonomia stanowisk dotyczących wolnej woli – Kane 123
2. Rola fizyki subatomowej dla teorii procesu decyzyjnego 127
2.1. Przykłady Kane’a wiążące indeterminizm neuronalny z determinizmem w makroświecie 127
2.2. Indeterminizm neuronalny a wyzwania makroświata 133
3. Wolna wola i działania samokształtowane (Self-Forming Actions – SFAs) 135
3.1. SFAs i przypadek businesswoman 135
3.2. Determinacja z przypadku (chance) a determinacja z wyboru (choice) 140
3.3. Ostateczna odpowiedzialność (Ultimate Responsibility – UR) 145
3.4. Wolność – szczęście – przypadek 148
3.5. SFAs i UR – pierwsze uwagi krytyczne 150
CZĘŚĆ III. ANALIZA PORÓWNAWCZA 153
Rozdział 5. Różnice między teoriami wolności Hartmanna i Kane’a 155
1. Różnice w dziedzictwie filozoficznym 155
2. Odrębne ontologiczne stanowiska wobec wolności 158
3. Uwagi na temat recepcji 166
Rozdział 6. Podobieństwa między teoriami wolności Hartmanna i Kane’a 171
1. Podobieństwo wpływu europejskiego dziedzictwa filozoficznego 171
2. Ontologia jako wspólna dyscyplina wyjściowa do dociekań nad wolnością 177
3. Wolność pozytywna i negatywna oraz ich konieczna współzależność 179
4. Przebieg procesu decyzyjnego 181
5. Etyka jako docelowa dyscyplina dla dociekań nad wolnością 185
6. Nieadekwatność podstawowej taksonomii wolnej woli wobec prób ujęcia problemu 187
7. Konieczność założenia istnienia wolnej woli przy niemożliwości jej udowodnienia 193
Zakończenie 197
Spis ilustracji 199
Bibliografia 201
Dzieła Nicolaia Hartmanna i ich przekłady 201
Dzieła Williama Jamesa i ich przekłady 202
Dzieła Roberta Hilarego Kane’a i ich przekłady 202
Literatura ogólna 203
Literatura internetowa 210
Ogólna literatura internetowa 211