Opis produktu
Komentarze
Spis treści
Zebrane w tym tomie materiały są dokumentacją autentyczną, pozyskaną w drodze bezpośrednich kontaktów z informatorami, a autentyczność dotyczy wszystkich poziomów przekazu - od tematów i motywów - po formę językową. Publikacja ściśle związana jest z realizowanym w Instytucie Filologii Polskiej UMCS pod kierownictwem prof. Jerzego Bartmińskiego wiekopomnym dziełem, jakim jest "Słownik stereotypów i symboli ludowych". Bardzo wysoko oceniam samo przygotowanie i redakcyjne opracowanie opiniowanego tomu. Teksty są tu precyzyjnie przygotowane i oznaczone źródłowo. Zastosowana ich systematyka jest niezwykle przejrzysta. Za najważniejsze kryterium porządkujące autorzy uznali gatunek (podobnie jak w słowniku), a na niższym poziomie taksonomii zastosowano odwołania tematyczne. Takie podejście czyni wydawnictwo niezwykle przejrzystym nie tylko dla badaczy, ale i dla każdego czytelnika. W tym sensie może również realizować zadania popularniejsze, upowszechnieniowe. Przygotowany zbiór ujawnia również niezwykłe bogactwo merytoryczne tematyki opowieści o zwierzętach. Najważniejszą funkcją, jaką realizuje publikowana antologia jest ukazanie różnorodnych aspektów relacji, w jakie wchodził w wchodzi człowiek wobec świata zwierząt - od tych mitologicznej natury po współczesne, bardzo pragmatyczne.
Z recenzji prof. dr. hab. Jana Adamowskiego
Z recenzji prof. dr. hab. Jana Adamowskiego
Cechy
| Rodzaj: | e-book |
| Format pliku: |
 |
| Autor: | Jerzy Bartmiński, Olga Kielak, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska |
| Język publikacji: | polski |
| Rok wydania: | 2015 |
Wstęp 21
I. Zagadki 25
1. Owce białe i czerwony byczek 25
2. Panicz pędzi owce z lasu 25
3. Pan jechał do pani na kasztanie 25
4. Owsa nie jada 25
5. Poszedł Marek na jarmarek 25
6. Chodzi po chałupie 25
7. Pod lasem się pasło 25
8. Brzuch do brzucha, sierść do sierści 25
II. Przysłowia 26
9. Bocian i Zwiastowanie 26
10. Nowy Rok i barani skok 26
11. Święty Michał miedze porozpychał 26
12. Na Wojciecha końska pociecha 26
13. Żeby ty w konia wlazł 26
14. Wilk syty i koza cała 26
15. Co dąb, to nie brzoza, co cap, to nie koza 26
16. Kto ma owce, ten je, co chce 26
17. Psu wolno brekać na Pana Boga 27
18. Kota nie ma, myszy na stół 27
19. Mała mysz, a chce tyż 27
20. Myszy się w głowie wylęgli 27
21. Kto ma pszczoły, ten ma miód 27
III. Przepowiednie 27
22. Św. Andrzej i inwentarz 27
23. Św. Marcin na białym koniu przyjeżdża 27
24. Gromniczna i wilk 27
25. Wigilia gwiaździsta – będzie nieśny rok 28
26. Mężczyznę lub konia zobaczyć w Wigilię – na zdrowie 28
27. Wejście mężczyzny w Wigilię – na byczka, kobiety – na jałówkę 28
28. Bocian na Józefa – będzie wiosna 29
29. Boćko przyleciał – będzie wiosna 29
30. Stojący bocian na wiosnę – źle, lecący – dobrze 29
31. Stojący bocian – stojący rok 29
32. Bocian na gnieździe – zły znak 29
33. Dwa bociany lepiej jak jeden 30
34. Będzie deszcz, bo bocian brudny jest 30
35. Bocian i zima 30
36. Sroka przynosi wiadomość 30
37. Sroka zwiastuje gości 30
38. Sroka skrzeczy – nieszczęście 30
39. Jaskółki nisko – na deszcz, wysoko – na pogodę 30
40. Jaskółki motają się na flagę 31
41. Jaskółki wcześnie odlatują – wczesna zima 31
42. Wróble myją się w piasku na deszcz 31
43. Wilga wywołuje deszcz 31
44. Ptaki się niecierpliwią – nie będzie pogody 31
45. Kukułka i pieniądze 31
46. Kukułka kuka na deszcz 32
47. Kukułka kuka, gdy las zielony – dobrze, gdy nie ma liści – kiepski rok 32
48. Kukułka kuka po dniu św. Piotra i Pawła na długą i ciepłą jesień 33
49. Św. Agnieszka wypuszcza skowronka z gniazdka 33
50. Dzikie gęsi, żurawie nisko – będzie ciepłe lato 33
51. Gile przyleciały – będzie mróz 33
52. Wrony, kawki zlatują się na deszcz, na flagę 33
53. Wrony kraczą, tłuką się na deszcz, na flagę 34
54. Wrona kracze na nieszczęście 34
55. Kruk zapowiada pogodę lub deszcz 34
56. Kruki kraczą a na nieboszczyka 34
57. Sowa huczy na śmierć 34
58. O sowie pójdźce 34
59. Puszczyk woła powij, pójdź, wywieź 35
60. Kura pieje na śmierć 35
61. Kury chowają się przed burzą 35
62. Kury i deszcz 35
63. Koguty pieją i jaskółki nisko – na deszcz 36
64. Kogut pieje na zmianę pogody 36
65. Kogut pieje – będzie mróz 36
66. Kogut pieje – mróz zelżeje 36
67. Koguty pieją razem – na zmarłego 36
68. Muchy, pszczoły i długa zima 36
69. Bąki, muchy tną – będzie deszcz 36
70. Krety ryją na deszcz 36
71. Krety ryją głęboko na mroźną zimę 37
72. Kopce kreta zapowiadają śmierć 37
73. Żaba, ropucha rechocze na deszcz 37
74. Żaba wychodzi na drogę – będzie deszcz 38
75. Ropuchy pchają się do stajni – będzie zimna słota 38
76. Ropucha na szczęście 38
77. Żaby i pszczoły w przepowiedniach deszczu 38
78. Kot i deszcz 38
79. Kot i burza 38
80. Kot łapką gości nagania 38
81. (Czarny) kot drogę przejdzie 39
82. Czarny kot przynosi szczęście w domu 39
83. Kot drze pazurami – na wiatr, huragan 40
84. Pies się tarza – na burzę, wiatr, gości 40
85. Pies i zawieja 40
86. Pies wyje na zmarłego 40
87. Pies wyje na pożar, na śmierć 40
88. Pies szczeka na ogień lub kłótnię 41
89. Plaga myszy – będzie rok głodny 42
90. Myszy i kataklizm 42
91. Zobaczyć mysz – szczęście dla wychodzącego z domu 42
92. Wilki i ciężka zima 42
IV. Sennik 42
93. Kura z kurczętami 42
94. Biały koń 43
95. Muchy 43
96. Pies 43
97. Kot 43
98. Mysz 43
99. Pszczoły 43
V. Rymowanki 43
100. Bocian, kle kle 43
101. Bocian kiszka 44
102. Bocian ostry 44
103. Kle, kle, bocianie 44
104. Wojtek, chodzisz bez portek! 44
105. Siedzi dudek na kościele 45
VI. Wierszyki 45
106. Tu, tu sroczka kaszkę warzyła 45
107. Nagle kogut „kukuryku” 47
108. Miauczy kotek, miau 47
109. Leci, leci pszczoła do Wojtaszka czoła 47
110. Wyszedł z lasu wilk kudłaty 47
VII. Wiersze 47
111. Wiek zwierząt i człowieka 47
VIII. Powinszowania noworoczne 49
112. Sroczka na dachu 49
IX. Kolędy bożonarodzeniowe i pastorałki 49
113. Dziś tryumf, dziś wesele 49
114. Narodził się w stajni Jezus ubogi 49
X. Kolędy życzące 51
115. Wstańże, wstańże, gospodarzu 51
116. Tam przez polejko, przez szyroczejko 52
117. Chodź, kózko, chodź, chodźże do izby 52
XI. Pieśni dożynkowe 53
118. Ty przepióreczko mała, gdzie się będziesz chowała 53
XII. Pieśni weselne 53
119. Zakukała kukaweczka na strzesze 53
120. Zakukała kukułeczka na ługu 53
121. Zakuła zegzela na stronie 54
122. Lecieli ptaszki we trzy rządeczki 55
123. U mojej mamy w komorze 56
124. Hej, nie ruszą koniki, nie ruszą 56
125. Dalej, dalej, kare koniki, przed nami 56
XIII. Przyśpiewki weselne 57
126. Przeleciała myszka przez środek kieliszka 57
127. Nie śpiewaj, nie śpiewaj, ty głupi baranie 57
128. Hop, koniu do pszenicy 57
129. Oj, rysie konie, rysie 57
XIV. Pieśni miłosne i zalotne 58
130. Tam na onej górze jaskółeczka orze 58
131. Zawsze rano skowroneczek śpiewa 59
132. Skowroneczek śpiewa, dzień się rozwidniewa 59
133. Żebym ja miał orle skrzydła 60
134. Piją ludzie gorzałeczkę, białe gęsi wodę 60
135. Płyńcie gąski do mamuni przez szerokie wody 60
136. Nad wodą w wieczornej porze 61
137. Po dużym jeziorze biała gęś pływała 61
138. Na kamieniu siadła, drobne rybki jadła 61
139. Z wysokiego mostu jeleń wodę pije 62
140. Wygnała wołki na bukowinę 63
141. Oj, idź, głosie, po rosie 63
142. Oj, z podola, byśki moje, z podola 64
143. Zarżyjże, koniu, zarżyjże wrony 64
144. Siwy konik zarżał, biały wół zaryczał 64
145. Siedem koni Jasio miał 65
146. Dziewczyno moja, napój mi konia 65
147. Jak wyjdę na pole, zaśpiewam po rosie 66
XV. Przyśpiewki zalotne i miłosne 66
148. Z konika kasztanka jest dobra furmanka 66
149. A pod borem konie wrone 67
XVI. Pieśni rekruckie 67
150. Rozbujały się siwe łabędzie po wodzie 67
151. Pierwszy roczek, drugi, szedł cały krwią zalany 68
XVII. Pieśni sieroce 68
152. Zakuwała zieziuleńka przez morze lecący 68
XVIII. Pieśni żartobliwe 68
153. Przeleciał gołąbek przez wysoki dąbek 68
154. Leciał pies przez owies 69
XIX. Ballady 69
155. Pasł Jaś konie na murawie 69
156. Pod zielonym jaworem 70
XX. Pieśni pasterskie 71
157. Pognam ja se wołki stryjową ulicą 71
XXI. Kołysanki 71
158. Śpijże, dzidziu, do wieczora 71
159. Kogutku, kogutku 71
160. A a a, kotki dwa 72
161. Husi, husi, husi, husi, w tej lipowej kolebusi 72
XXII. Legendy 72
162. Matka Boska i kukułka 72
163. Pająk i Matka Boska 73
164. Dlaczego koń nie dostaje wigilijnego opłatka? 73
165. Kłosy zbóż dla kotka i pieska 73
166. Matka Boska przewieziona na wołach 74
167. O kobiecie i wołu 74
168. Święta Rodzina uciekała do Egiptu na osiołku 75
169. Święty Izydor modlił się, a woły orały 75
170. Gromnica chroni przed wilkami 76
171. Wilki oświecały drogę Matce Boskiej 76
172. O koguciku Pana Jezusa 76
XXIII. Legendy ajtiologiczne 78
173. O powstaniu skowronka 78
174. Jak dziewczyna zamieniła się w kukułkę 78
175. Dlaczego bocian zbiera gady? 78
176. Dlaczego bocian ma czerwone nogi i dziób? 78
177. Pan Jezus wypuścił robactwo z worka 80
178. Dlaczego wąż nie ma nóg? 80
179. Pan Bóg stworzył żaby, raka i człowieka 80
180. Skąd się wzięły: żółw, pająk i pszczoła? 80
XXIV. Podania 81
181. O psie Bolesława Chrobrego 81
XXV. Bajki łańcuszkowe 81
182. Sroczka zdechła 81
XXVI. Bajki 82
183. O grającym drzewie, śpiewającym ptaku i żywej wodzie 82
184. O sułtanie i jego żonie, która urodziła psa, kota i drzewo 86
185. O człowieku, który rozumiał mowę ptaków 94
186. O trzech pannach zaklętych w kruki 96
187. O czarnym Kruczku i szarym wróbelku 100
188. Dla sowy jej dzieci są najładniejsze 108
189. O tłustej krowie i trzech braciach 108
190. Chłopiec zamieniony w kota 109
191. Chłopiec zamieniony w konia (Uczeń czarnoksiężnika) 110
192. Żmija za siostrę 117
193. Głupi pasie cielęta, barany i zdobywa córkę czarnoksiężnika 121
194. Chłopiec z dwoma psami u zbójców w lesie 128
195. O chłopcu, który pasł barany pod lasem 130
196. Jak sierota pasła kozę 134
197. Głupi i mądry pasą owce 135
198. Głupi wygrywa wołu 137
199. Koń zmienił się w księdza 137
200. O owczarzu 138
201. Siedem/osiem wieprzków – cała gospodarka 142
202. Świński kożuszek 148
203. Panna zaklęta w żabę 152
204. Zając i żaba 154
205. Cygan i niedźwiedź 154
206. Chłop oszukuje lisa 155
207. Lis mądrzejszy od wilka 155
208. Pies i wilk 155
209. Jak chłop uratował się przed wilkiem 156
210. O Zosi i wilku (Czerwony Kapturek) 157
211. O królewiczu, niedźwiedziu i karle 157
212. O dwóch mądrych gospodarzach i żółwiu 158
213. Pchła i mucha 159
214. O świerszczyku 159
215. Złota rybka spełnia trzy życzenia 160
216. O zmieju (potworze) 161
217. Królewicz-krokodyl 163
XXVII. Opowieści wierzeniowe i wspomnieniowe 167
218. Boćko przyniósł ogień 167
219. Bociana nie można zabijać 167
220. Dusza matki w postaci ptaka 167
221. Martwy ptak odstrasza zmorę 170
222. Ptaszek uderza w okno – zapowiedź śmierci 170
223. Puszcz woła na narodziny i na śmierć 170
224. Sowa huczy na umarłego 171
225. Pianie kury zwiastuje śmierć 171
226. Gęsi kąpią się w śniegu 172
227. Hubek na kukawce siedział 172
228. Jaskółcze gniazdo na żyrandolu 173
229. Ukrainiec chce miodu 173
230. Diabeł-pasiecznik w postaci kotki 173
231. Diabeł pomaga pszczelarzowi 174
232. O żołnierzu, który dostał zezwolenie na łapanie much 175
233. Pastuch przy koniach siedzi 176
234. Koń i szczury 176
235. O kradzieży i odnalezieniu konia 177
236. Rżenie koni zapowiada śmierć 177
237. Koń nie uciągnie fury z diabłem 178
238. Zmora splata koniowi grzywę 178
239. O uroku rzuconym na konia 179
240. Kalesony w leczeniu końskich uroków 179
241. Kobyłę kałdun boli 180
242. Jak leczono chorą krowę 181
243. Ochrona krowy przed urokiem 181
244. O leczeniu uroków u krowy 181
245. Spuchnięte wymię krowy 182
246. Krowę poświęcić od złych duchów 182
247. Cień jak krowa 183
248. Czarownica rzuca urok na krowy 183
249. Czarownica odbiera i psuje mleko krowom 184
250. Zabrane mleko i owczarze 189
251. Krowy czarownicy dają dużo mleka 189
252. Wigilijne rozmowy zwierząt 190
253. Baba daje jeść krowie, której nie ma 191
254. O krowie, która połknęła igłę 192
255. Chłop urodził cielaka 192
256. Astronomowie i byki 194
257. Byk ma brata w milicji 194
258. Kolędowanie z bykiem 195
259. Jak chłop wygrał woły 196
260. Jak chłop ukradł wołu we dworze 197
261. O wędrowcu i baranach księcia Sapiehy 197
262. Diabeł w postaci barana 198
263. Świnia zjadła własne prosiaki 199
264. O urokach rzuconych na świnie 200
265. Pies – przyjaciel najlepszy 201
266. Pies ma pamięć 201
267. Mądry pies przyjdzie za węchem 202
268. Wycie psów zapowiada śmierć 202
269. Przed pożarem wsi psy tydzień wyli 202
270. Psy wyją na wojnę 202
271. Leczenie uroku u psa 203
272. Zmarła matka przychodzi do dziecka w postaci psa 203
273. Strach w postaci psa 204
274. Diabeł w postaci psa 204
275. Czarny pies i światło przy stawie 206
276. Pies zdechł po gospodarzu 206
277. Pies na grobie dziadka 207
278. O wściekłym psie 207
279. O zamawianiu wścieklizny 208
280. Kot przywiązuje się do człowieka 209
281. Kotka jest jak matka 209
282. Kocia skórka 209
283. Kocie pazurki zamiast palców 210
284. Kot przewiduje kataklizm 210
285. Kotka i dziecko w kołysce 211
286. Kot w trumnie przy gospodarzu 211
287. Nieboszczyk w postaci kota daje znać 211
288. Kot z wozu – koniom lżej 211
289. Koty łapią szczury, myszy 212
290. Mysz się złapała 212
291. Pierwszy snopek zboża dla myszy 212
292. Czarownica-rapucha kłosy ścina 213
293. O chowańcu 213
294. Wąż ssie krowę 215
295. Wąż przychodzi do chaty 217
296. Węże na kartoflach 218
297. Zamawianie ukąszenia węża 218
298. O leśniczym, który hodował żmije 218
299. Żmija na języku baby 218
300. Żmija i łasica 219
301. Łasica ratuje człowieka od swego jadu 219
302. Jaszczurka budzi śpiącego 219
303. Jaszczurki po chlebie 220
304. Leczenie jaszczurek 220
305. Ziele na jaszczurki 221
306. Szczur – potwór 221
307. O szczurach nasłanych przez dziada 221
308. Owczarz wyprowadza szczury z młyna 223
309. O barwach myszy 224
310. O białej myszce, nasłanej przez kobietę w ciąży 224
311. Wilki podkradły się do domu 224
312. O spotkaniu z wilkiem 225
313. Jak dziadek zabił wilka 225
314. Jak wilk napadł na kobietę ciężarną 226
315. Jak wilk napada na konia 226
316. Jak wilki zagryzły psa 227
317. Wilk duży jak cielak 227
318. Wilk i owce 227
319. O wilku z żukowa 228
320. Orszak weselny zamieniony w stado wilków 228
321. Dziki są strasznie agresywne 229
322. Tuczenie dzika 230
323. Niedźwiedź 230
324. Diabelski zając 230
325. Zając i kłusownictwo w niedzielę 231
XXVIII. Opowieści żartobliwe 232
326. O studni i świni 232
327. Konik – krówka – bociek 232
328. Mój ojciec świni nie pasł 232
329. Takie cielątko jak pan 234
330. Baran – dla proboszcza 234
331. Gospodyni prowadzi jałówkę do kościoła 234
332. Chłop woli być koniem niż krową 235
333. Żeń się z krową! 236
334. Organista kradnie księdzu woły 236
335. Pochował męża za kobylicę 237
336. Nawróć to bydło! 238
337. Krowa na kalenicy 238
338. Przecież to cielę, nie gęś! 240
339. Piejący kogut 241
XXIX. Opowieści o snach 241
340. O kąsającym psie 241
XXX. Relacje potoczne, zapisy wierzeń i opisy praktyk 241
341. Bocian-Wojtek 241
342. Przylot bocianów 242
343. Bocian dzieci przynosi 242
344. Bocian szczęście przynosi 242
345. Gniazdo bocianie to błogosławieństwo 242
346. Gniazdo bocianie – ochroną przed piorunami 242
347. Zemsta bociana 243
348. Bocian odlatuje na Bartłomieja 243
349. Jaskółka to ptak święty 243
350. Jaskółki i bociana nie należy zabijać 243
351. Jaskółce nie wolno robić krzywdy 243
352. Jaskółki dymki, dachowe i stajenne 244
353. Jaskółcze gniazdo przynosi szczęście 244
354. Jaskółcze gniazdo chroni przed piorunem 244
355. Okład z jaskółczego gniazda 244
356. Wiedzie się w oborze, jak są jaskółki 244
357. Jaskółki zimują w błocie, w mule, w rzekach 244
358. Skowronek – zwiastun wiosny 245
359. Skowronki odlatują do ciepłych krajów 245
360. Przylot skowronka, bociana i kani 245
361. Jak dziewczyna zamieniła się w kukułkę 245
362. Kukawka kuka na św. Wojciecha 245
363. Kukułka kuka do św. Anny 245
364. Kukułka jajka podrzuca 245
365. Kukułka przemienia się w jastrzębia 246
366. Przepiórki straszyć nie wolno 246
367. Gołębie to bezpieczne ptaki 246
368. Sroka może budynek spalić 246
369. Pliszczka głowę ma szeroką 246
370. Kruk i gawron 246
371. Gawrony i jesień 246
372. Wrona i mewy 247
373. Białe mewy to dusze nienarodzonych dzieci 247
374. Sikorka i pszczoły 247
375. Ptaszek stuka w szybę – zapowiedź śmierci 247
376. Pudź woła na zmarłego 247
377. Puszczyk zapowiada śmierć lub narodziny 247
378. Proroctwo o czarnym ptaku 248
379. Kuropatwy – ptaki żydowskie, bociany – polskie 248
380. Kogut – gospodarz 248
381. Liputki i liputy – kury i koguty 248
382. Kura i kurzaj 248
383. Po kogucie wiedzieli, która godzina 248
384. Kałakut nie pieje 249
385. Kura zdycha od szkodliwych oczu 249
386. Kaczki i ptaszki na korowaju 249
387. Oświęcenie do chałupy, robactwo z chałupy 249
388. Osa i pszczoła 249
389. Pszczoła to jest owad pożyteczny 249
390. Pszczoła-matka 249
391. Pszczoły wężówki 250
392. Pszczoły trutnie i robotnice 250
393. Zadania pszczoły-robotnicy 250
394. Młode pszczoły 250
395. Baroza – choroba pszczół 251
396. Pszczoła nie lubi końskiego potu 251
397. Pszczoła pada 251
398. Pszczoła umiera 251
399. Pszczoła ginie 251
400. Pszczoły nie każdego lubią 252
401. Rójka pszczół 252
402. Chwytanie zrojonych pszczół 252
403. Rozdzielanie roju 252
404. Nie na wszystkim pszczoła siada 252
405. Pszczoła kryje się przed deszczem 253
406. Święcenie pszczół 253
407. Pszczoły niosły miód do stajenki 253
408. Pszczoły robiły świece dla Matki Boskiej 253
409. Ule dla pszczół z drewna wierzbowego 253
410. Zabezpieczanie pszczół na zimę 254
411. Najlepszy miód akacjowy 254
412. Trzmiel jak wielka pszczoła 254
413. Trzmiel zapyla czerwoną koniczynę 254
414. Szerszeń niepożądany w pasiece 254
415. Dlaczego Cyganów nie gryzą komary? 254
416. Siedem szerszeni powali konia 255
417. Motyle – białe kapuściane szkodniki 255
418. W Bugu są wszystkie ryby 255
419. Śliże, węgorze i karawki 255
420. Szczupak i okoń zjadają mniejsze rybki 255
421. Rybie łuski nosić przy sobie 255
422. Przyczepianie śledzia pannom 255
423. Święty Mikołaj – patronek stworzenia 255
424. Pastuchy idą na odpust na św. Mikołaja 256
425. Kogut – dla księdza na Mikołaja 256
426. Koń – najważniejszy w gospodarstwie 256
427. Konie bronne i cugowe 257
428. Konik wrony, dereś 257
429. Imiona koni 257
430. Maści koni 257
431. Koń to czyste zwierzę 257
432. Koń jest bardzo inteligentny 258
433. Wiek konia można poznać po zębach 258
434. Rozmowa z koniem 258
435. Pasienie koni 258
436. Klacz prowadzili do ogiera 258
437. Konie kasztany – do zaprzęgu weselnego 258
438. Do ślubu – konie od jednego gospodarza 259
439. Jakich koni nie należy brać do zaprzęgu ślubnego? 259
440. Koń i cielak na weselu 259
441. Końska podkowa – na szczęście 259
442. Uroki rzucane na konie 259
443. Zmory na koniach jeździły 260
444. Lusterko chroni konia przed marą 261
445. Chochlik zaplata koniom grzywy 262
446. Czerwone wstążki chronią konie przed urokami 262
447. Zauroczonego konia obcierano spódnicą 263
448. Zmywanie pomyjami końskiego uroku 263
449. Leczenie końskiego uroku przez dmuchanie 263
450. Leczenie myszy u konia 263
451. Zamawianie wścieklizny u koni, krów 264
452. Przesadzanie dziecka przez uprząż końską w leczeniu miesięcznika 264
453. Krowa – żywicielka rodziny 264
454. Rasy krów 265
455. Imiona krów 265
456. Dobra krowa to mleczna krowa 266
457. Koń pracuje na krowę, a krowa na mnie 266
458. Jałówka jak dziewczyna młoda jest 266
459. Krowa w wianie młodej mężatki 266
460. Jęczmień prażony – na zacielenie krowy 267
461. Sól św. Agaty – dla cielnej krowy 268
462. Człowiek pomagał krowie w ocieleniu 268
463. Przed ocieleniem krowa się zapuszczała 268
464. Po wycieleniu krowy zakopać łożysko 269
465. Narodziny cielaka 269
466. Krowa – jak matka 269
467. Siara 269
468. Człowiek o złych oczach mógł zauroczyć cielaka 270
469. Zamawianie uroku u cielaka 270
470. Cielaka posypać święconą solą 270
471. W dniu ocielenia krowy nie pożyczano nic z domu 270
472. Gdzie krowy się pasło, palono ognisko 271
473. Krowy obsypywano solą 271
474. Po zachodzie słońca nie sprzedawano mleka od krowy 271
475. Krowie mleko i jaskółcze gniazdo 272
476. Święcenie inwentarza, zabudowań i zbiorów w Wielką Niedzielę 272
477. Święcenie bydła przy ostatnim ołtarzu 273
478. Krowa modli się po swojemu 273
479. Zawołania na krowy, kury, świnie 273
480. Krowy na pastwisko wyganiano wiosną, w maju 273
481. O pasieniu krów 274
482. Zielone Świątki – pastuskie święto 274
483. Święcenie krów na Zielone Świątki 274
484. Majenie krów na Zielone Świątki 274
485. Maje na rogach krów 275
486. O pierwszym wypędzeniu krów na pastwisko 275
487. Krzyże na wymionach, łbach i grzbietach krów 278
488. Krowy przestawano paść w październiku, w listopadzie 279
489. Tłuszcz na spękane wymiona krów 279
490. Mocz leczy zapalenie wymion 279
491. Krowa beczkuje 279
492. Żaba – choroba krów 279
493. Drożdże dla krowy – na niestrawności 280
494. O zabieraniu mleka krowom 280
495. Ochrona krowy przed czarownicami 280
496. Spojrzał krzywo, krowę zauroczył 280
497. Krowa może zdechnąć od uroku 281
498. Obejść tę krowę i splunąć – leczenie uroku 281
499. Okadzanie krów święconymi wianeczkami 281
500. Poszczyp – do okadzania krowy 281
501. Krowi placek na kokosianki 281
502. Krowy świadkami narodzenia 281
503. Kolęda dla lewentarza 282
504. Opłatek dla koni, krów, owiec 282
505. Koniowi nie daje się opłatka 286
506. Postnik dla stworzenia 287
507. Wigilijne siano – dla owiec i krów 288
508. Wigilijne siano – pod kury 288
509. Resztki wieczerzy wigilijnej – dla psa 289
510. Dlaczego psu i kotu nie dawano kolędy? 289
511. W Wigilię zwierzęta mówią ludzkim głosem 289
512. Wigilijne zawołania na zwierzęta 290
513. W Wigilię nie chodzić w kożuchu 290
514. Na św. Jana zwierzęta mówią ludzkim głosem 290
515. Kolędowanie z bykiem, koniem i baranem 291
516. Kolędowanie z drewnianym koniem 293
517. Na św. Szczepana przyprowadzano konia do domu 294
518. Kolędowanie z kozą 294
519. Kolędowanie z wężem 295
520. Ogon z barana, z królika – dla starego kawalera 295
521. Związywanie łyżek 296
522. Święcony owies – dla kur 296
523. Co robić, żeby kury siedziały na jajkach? 296
524. Kogut w chałupie na Wigilię 296
525. Kogut w chałupie na Nowy Rok 296
526. Praca w święte wieczory szkodzi zwierzętom 296
527. Kurom nie dawać poświęconych skorupek 297
528. Święcone skorupki – dla kur, krów 297
529. Skorupki święcone i mrówki 297
530. Po zachodzie słońca nie jeść święconego jajka 297
531. Po zachodzie słońca nie zbierać jajek 297
532. Powiadamianie inwentarza o śmierci gospodarza 297
533. Niemcy robili wołami 298
534. Owce trzymano dla wełny 298
535. O pierwszym wypędzeniu owiec na pastwisko 298
536. Żydowska głowa przed wejściem do owczarni 299
537. Koza – tańsza w utrzymaniu 299
538. Koza bodzie, ale dobre mleko daje 299
539. Świnia w gospodarstwie 299
540. Świni nie było, jak się Chrystus urodził 300
541. Świnia – szlachetne zwierzę 300
542. Świnie będą chorować 300
543. Świniaczki obsypać solą od złego wzroku 300
544. Przy sprzedaży świni nie dać słomy 300
545. Podkładanie ścierwa świni 300
546. Świński coch – choroba świni 300
547. Mydło z padliny 301
548. Młoda żywioła i szkodliwe oczy 301
549. Gówno zjesz, a nie urzekniesz! 301
550. Diabeł w postaci różnych stworzeń 301
551. O urokach rzucanych na zwierzęta 302
552. Pies – najwierniejsze stworzenie 302
553. Pies – przyjaciel człowieka 302
554. Imiona psów 302
555. Rasy psów 303
556. Pies pokojowy 304
557. Szpicki 304
558. Pies tęskni za właścicielem 304
559. Pies ma w oczach uśmiech 304
560. Pies – stróż gospodarstwa 304
561. Pies szczeka na ludzi o złych oczach 305
562. Jak rozpoznać agresywnego psa? 305
563. Psy często się gryzą 306
564. Pies zabija szczury 306
565. Pies boi się wilka 306
566. Pies boi się burzy 306
567. Pies wyje na kłopoty 306
568. Pies wyczuwa śmierć 306
569. Pies nie je po śmierci gospodarza, koń rży 307
570. Pies przed śmiercią odchodzi z domostwa 307
571. Kościół nie jest miejscem dla psa 307
572. Najgorsza jest wścieklizna od psów 308
573. Smalec z pieska – jak wieprzowy 308
574. Wilczura nie można głaskać po uszach 308
575. Wilczur je dwa razy dziennie 308
576. Imiona kotów 309
577. Koty domowe i podwórkowe 309
578. Kot i pies 309
579. Wiek kota 309
580. Kot jest czysty 309
581. Kiedyś kot był uważany 309
582. Teraz koty w oborze siedzą 310
583. Zawołania na kota 310
584. Pożywienie psa i kota 310
585. Zakochał się jak kot w myszy 310
586. Kot bawi się myszą 310
587. Kot tępi myszy, szczury 311
588. Koty lubią siedzieć na żyłach wodnych 311
589. Kot wyczuwa i zabiera choroby 311
590. Skóra kota – od reumatyzmu 311
591. Kot boi się burzy 312
592. Kocie gody 312
593. Kot jest fałszywy 312
594. Kotka bywa agresywna 312
595. Kot może zadusić dziecko 312
596. Kot napocznie ciało zmarłego 312
597. Serce kota czyni niewidzialnym 313
598. Kot, zając przebiegnie drogę – nieszczęście 313
599. Mysz móżdżek ma malutki 313
600. Mysz – stworzonko boże 313
601. O rodzajach myszy 313
602. Mysz – nornica 314
603. Piszczyk – gatunek myszy 314
604. Mysz, szczur kwiczy 314
605. Myszy chroboczą 314
606. Od myszy do cesarza 315
607. Myszy, myszy, która słyszy 315
608. Mysz idzie w pole na lato 315
609. Kota trzymamy i tępimy myszy 315
610. Na myszy, na szczury są łapki 315
611. Szczury, myszy trzeba tępić 315
612. Ochrona zbioru przed myszami 316
613. Myszy w domu – nieszczęście 316
614. Myszy pod skórką łażą 316
615. Myszka na ciele dziecka 316
616. Myszka – choroba koni 316
617. Mysz kataryniarza 317
618. Kobiety w ciąży i myszy 317
619. Myszy i zęby 318
620. O płci myszy i szczurów 318
621. O wyglądzie szczura 318
622. O białych szczurach 319
623. Szczury są bardzo inteligentne 319
624. Szczury krumczą 319
625. Szczury wszystko zeżrą 319
626. Kukurydza – przynęta na szczury 319
627. Człowiek podobny do szczura 320
628. Nietoperz – gacek 320
629. Gacek – mysz ze skrzydłami 320
630. Nietoperz to siedmioletnia mysz 320
631. Nietoperz ma dwanaście nóg 320
632. Gacek lata nocą 321
633. Nietoperz łapie myszy 321
634. Nietoperz we włosach 321
635. Nietoperz w domu – na szczęście 321
636. Połch jest większy niż mysz 321
637. Gronostajka w ziemi żyje 322
638. Tchórz jajka wyciąga 322
639. Tchórze duszą kury 322
640. Łaska siedzi w ziemi 322
641. Kolor łaski i kolor cieląt 322
642. Łaski się zmieniają 322
643. Wilk jest podobny do psa 322
644. Wilk basior 323
645. Wilk koniuch 323
646. Wilki owczarki i wilki końskie 323
647. Wataha – rodzina wilków 323
648. Głodny wilk wyje 323
649. Człowiek jak wilk 324
650. Wilk straszy owce ogonem 324
651. Wilk i koń 324
652. Wilki podkopywały się pod podwaliny 324
653. Łapanie wilków 324
654. Wilcze sadło 325
655. Wilki boją się strzałów i ognia 325
656. Ogień ochroną przed wilkami 325
657. Zapraszanie wilka na Wigilię 325
658. O oswajaniu zająca 325
659. Małe zające to małe koty 326
660. Smalec z borsuka – dobry na płuca 326
661. Wiewiórka jest ruda 326
662. Węże to świętość 326
663. Wężowa matka jest najważniejsza 326
664. Wąż stary i młody 326
665. Zaskroniec 326
666. Zaskrońce nie gryzą 326
667. Zaskroniec i miedzianka 327
668. Wąż wiercielnik nie kąsa 327
669. Węże niszczą myszy 327
670. Wąż ssie krowę 327
671. Linowisko 328
672. Czym się różnią wąż i żmija 328
673. Żmija – gad ogromny 328
674. Żmija skacze na ogonie 328
675. Jad żmii 328
676. Ugryzienie żmii 328
677. Żmii nie należy zakopywać 329
678. Żmija zdycha po zachodzie słońca 329
679. O żmijach nie mówić w Wielkim Poście 329
680. Jaszczurki grzech zabijać 329
681. Jaszczurka zdycha po zachodzie słońca 329
682. Wygląd żab 329
683. Rodzaje żab 330
684. Żaby na komendę kreczą 330
685. Żaby rechoczą na wiosnę 330
686. Żab nie należy zabijać 330
687. Zły duch w żabę się obróci 330
688. Czarownica przemieniona w żabę 330
689. Ropuchy są bure 331
690. Ropucha jest wielka 331
691. Ropucha w domu 331
692. Ropuchy niszczą muchy 331
693. Ziele rosiczki łapie muchy 331
XXXI. Wróżby 331
694. Zazula, ile lat do wesela? 331
695. Z której strony pies zaszczeka – w tej kawaler lub panna 332
696. Kukiełki andrzejkowe dla psa, gęsiora, indyka 332
XXXII. Gry i zabawy 333
697. Kotek i myszka 333
XXXIII. Pieśni przy zabawach 333
698. Kokoszka, niebożka, złote jajka niosła 333
699. A gdzież ty bywał, czarny kruczku 334
700. Kociu, kociu, łapki 334
Wykaz badanych miejscowości 335
Wykaz informatorów i zespołów śpiewaczych 339
Wykaz taśm 346
Indeks przedmiotowy (z odesłaniem do numerów tekstów) 356
I. Zagadki 25
1. Owce białe i czerwony byczek 25
2. Panicz pędzi owce z lasu 25
3. Pan jechał do pani na kasztanie 25
4. Owsa nie jada 25
5. Poszedł Marek na jarmarek 25
6. Chodzi po chałupie 25
7. Pod lasem się pasło 25
8. Brzuch do brzucha, sierść do sierści 25
II. Przysłowia 26
9. Bocian i Zwiastowanie 26
10. Nowy Rok i barani skok 26
11. Święty Michał miedze porozpychał 26
12. Na Wojciecha końska pociecha 26
13. Żeby ty w konia wlazł 26
14. Wilk syty i koza cała 26
15. Co dąb, to nie brzoza, co cap, to nie koza 26
16. Kto ma owce, ten je, co chce 26
17. Psu wolno brekać na Pana Boga 27
18. Kota nie ma, myszy na stół 27
19. Mała mysz, a chce tyż 27
20. Myszy się w głowie wylęgli 27
21. Kto ma pszczoły, ten ma miód 27
III. Przepowiednie 27
22. Św. Andrzej i inwentarz 27
23. Św. Marcin na białym koniu przyjeżdża 27
24. Gromniczna i wilk 27
25. Wigilia gwiaździsta – będzie nieśny rok 28
26. Mężczyznę lub konia zobaczyć w Wigilię – na zdrowie 28
27. Wejście mężczyzny w Wigilię – na byczka, kobiety – na jałówkę 28
28. Bocian na Józefa – będzie wiosna 29
29. Boćko przyleciał – będzie wiosna 29
30. Stojący bocian na wiosnę – źle, lecący – dobrze 29
31. Stojący bocian – stojący rok 29
32. Bocian na gnieździe – zły znak 29
33. Dwa bociany lepiej jak jeden 30
34. Będzie deszcz, bo bocian brudny jest 30
35. Bocian i zima 30
36. Sroka przynosi wiadomość 30
37. Sroka zwiastuje gości 30
38. Sroka skrzeczy – nieszczęście 30
39. Jaskółki nisko – na deszcz, wysoko – na pogodę 30
40. Jaskółki motają się na flagę 31
41. Jaskółki wcześnie odlatują – wczesna zima 31
42. Wróble myją się w piasku na deszcz 31
43. Wilga wywołuje deszcz 31
44. Ptaki się niecierpliwią – nie będzie pogody 31
45. Kukułka i pieniądze 31
46. Kukułka kuka na deszcz 32
47. Kukułka kuka, gdy las zielony – dobrze, gdy nie ma liści – kiepski rok 32
48. Kukułka kuka po dniu św. Piotra i Pawła na długą i ciepłą jesień 33
49. Św. Agnieszka wypuszcza skowronka z gniazdka 33
50. Dzikie gęsi, żurawie nisko – będzie ciepłe lato 33
51. Gile przyleciały – będzie mróz 33
52. Wrony, kawki zlatują się na deszcz, na flagę 33
53. Wrony kraczą, tłuką się na deszcz, na flagę 34
54. Wrona kracze na nieszczęście 34
55. Kruk zapowiada pogodę lub deszcz 34
56. Kruki kraczą a na nieboszczyka 34
57. Sowa huczy na śmierć 34
58. O sowie pójdźce 34
59. Puszczyk woła powij, pójdź, wywieź 35
60. Kura pieje na śmierć 35
61. Kury chowają się przed burzą 35
62. Kury i deszcz 35
63. Koguty pieją i jaskółki nisko – na deszcz 36
64. Kogut pieje na zmianę pogody 36
65. Kogut pieje – będzie mróz 36
66. Kogut pieje – mróz zelżeje 36
67. Koguty pieją razem – na zmarłego 36
68. Muchy, pszczoły i długa zima 36
69. Bąki, muchy tną – będzie deszcz 36
70. Krety ryją na deszcz 36
71. Krety ryją głęboko na mroźną zimę 37
72. Kopce kreta zapowiadają śmierć 37
73. Żaba, ropucha rechocze na deszcz 37
74. Żaba wychodzi na drogę – będzie deszcz 38
75. Ropuchy pchają się do stajni – będzie zimna słota 38
76. Ropucha na szczęście 38
77. Żaby i pszczoły w przepowiedniach deszczu 38
78. Kot i deszcz 38
79. Kot i burza 38
80. Kot łapką gości nagania 38
81. (Czarny) kot drogę przejdzie 39
82. Czarny kot przynosi szczęście w domu 39
83. Kot drze pazurami – na wiatr, huragan 40
84. Pies się tarza – na burzę, wiatr, gości 40
85. Pies i zawieja 40
86. Pies wyje na zmarłego 40
87. Pies wyje na pożar, na śmierć 40
88. Pies szczeka na ogień lub kłótnię 41
89. Plaga myszy – będzie rok głodny 42
90. Myszy i kataklizm 42
91. Zobaczyć mysz – szczęście dla wychodzącego z domu 42
92. Wilki i ciężka zima 42
IV. Sennik 42
93. Kura z kurczętami 42
94. Biały koń 43
95. Muchy 43
96. Pies 43
97. Kot 43
98. Mysz 43
99. Pszczoły 43
V. Rymowanki 43
100. Bocian, kle kle 43
101. Bocian kiszka 44
102. Bocian ostry 44
103. Kle, kle, bocianie 44
104. Wojtek, chodzisz bez portek! 44
105. Siedzi dudek na kościele 45
VI. Wierszyki 45
106. Tu, tu sroczka kaszkę warzyła 45
107. Nagle kogut „kukuryku” 47
108. Miauczy kotek, miau 47
109. Leci, leci pszczoła do Wojtaszka czoła 47
110. Wyszedł z lasu wilk kudłaty 47
VII. Wiersze 47
111. Wiek zwierząt i człowieka 47
VIII. Powinszowania noworoczne 49
112. Sroczka na dachu 49
IX. Kolędy bożonarodzeniowe i pastorałki 49
113. Dziś tryumf, dziś wesele 49
114. Narodził się w stajni Jezus ubogi 49
X. Kolędy życzące 51
115. Wstańże, wstańże, gospodarzu 51
116. Tam przez polejko, przez szyroczejko 52
117. Chodź, kózko, chodź, chodźże do izby 52
XI. Pieśni dożynkowe 53
118. Ty przepióreczko mała, gdzie się będziesz chowała 53
XII. Pieśni weselne 53
119. Zakukała kukaweczka na strzesze 53
120. Zakukała kukułeczka na ługu 53
121. Zakuła zegzela na stronie 54
122. Lecieli ptaszki we trzy rządeczki 55
123. U mojej mamy w komorze 56
124. Hej, nie ruszą koniki, nie ruszą 56
125. Dalej, dalej, kare koniki, przed nami 56
XIII. Przyśpiewki weselne 57
126. Przeleciała myszka przez środek kieliszka 57
127. Nie śpiewaj, nie śpiewaj, ty głupi baranie 57
128. Hop, koniu do pszenicy 57
129. Oj, rysie konie, rysie 57
XIV. Pieśni miłosne i zalotne 58
130. Tam na onej górze jaskółeczka orze 58
131. Zawsze rano skowroneczek śpiewa 59
132. Skowroneczek śpiewa, dzień się rozwidniewa 59
133. Żebym ja miał orle skrzydła 60
134. Piją ludzie gorzałeczkę, białe gęsi wodę 60
135. Płyńcie gąski do mamuni przez szerokie wody 60
136. Nad wodą w wieczornej porze 61
137. Po dużym jeziorze biała gęś pływała 61
138. Na kamieniu siadła, drobne rybki jadła 61
139. Z wysokiego mostu jeleń wodę pije 62
140. Wygnała wołki na bukowinę 63
141. Oj, idź, głosie, po rosie 63
142. Oj, z podola, byśki moje, z podola 64
143. Zarżyjże, koniu, zarżyjże wrony 64
144. Siwy konik zarżał, biały wół zaryczał 64
145. Siedem koni Jasio miał 65
146. Dziewczyno moja, napój mi konia 65
147. Jak wyjdę na pole, zaśpiewam po rosie 66
XV. Przyśpiewki zalotne i miłosne 66
148. Z konika kasztanka jest dobra furmanka 66
149. A pod borem konie wrone 67
XVI. Pieśni rekruckie 67
150. Rozbujały się siwe łabędzie po wodzie 67
151. Pierwszy roczek, drugi, szedł cały krwią zalany 68
XVII. Pieśni sieroce 68
152. Zakuwała zieziuleńka przez morze lecący 68
XVIII. Pieśni żartobliwe 68
153. Przeleciał gołąbek przez wysoki dąbek 68
154. Leciał pies przez owies 69
XIX. Ballady 69
155. Pasł Jaś konie na murawie 69
156. Pod zielonym jaworem 70
XX. Pieśni pasterskie 71
157. Pognam ja se wołki stryjową ulicą 71
XXI. Kołysanki 71
158. Śpijże, dzidziu, do wieczora 71
159. Kogutku, kogutku 71
160. A a a, kotki dwa 72
161. Husi, husi, husi, husi, w tej lipowej kolebusi 72
XXII. Legendy 72
162. Matka Boska i kukułka 72
163. Pająk i Matka Boska 73
164. Dlaczego koń nie dostaje wigilijnego opłatka? 73
165. Kłosy zbóż dla kotka i pieska 73
166. Matka Boska przewieziona na wołach 74
167. O kobiecie i wołu 74
168. Święta Rodzina uciekała do Egiptu na osiołku 75
169. Święty Izydor modlił się, a woły orały 75
170. Gromnica chroni przed wilkami 76
171. Wilki oświecały drogę Matce Boskiej 76
172. O koguciku Pana Jezusa 76
XXIII. Legendy ajtiologiczne 78
173. O powstaniu skowronka 78
174. Jak dziewczyna zamieniła się w kukułkę 78
175. Dlaczego bocian zbiera gady? 78
176. Dlaczego bocian ma czerwone nogi i dziób? 78
177. Pan Jezus wypuścił robactwo z worka 80
178. Dlaczego wąż nie ma nóg? 80
179. Pan Bóg stworzył żaby, raka i człowieka 80
180. Skąd się wzięły: żółw, pająk i pszczoła? 80
XXIV. Podania 81
181. O psie Bolesława Chrobrego 81
XXV. Bajki łańcuszkowe 81
182. Sroczka zdechła 81
XXVI. Bajki 82
183. O grającym drzewie, śpiewającym ptaku i żywej wodzie 82
184. O sułtanie i jego żonie, która urodziła psa, kota i drzewo 86
185. O człowieku, który rozumiał mowę ptaków 94
186. O trzech pannach zaklętych w kruki 96
187. O czarnym Kruczku i szarym wróbelku 100
188. Dla sowy jej dzieci są najładniejsze 108
189. O tłustej krowie i trzech braciach 108
190. Chłopiec zamieniony w kota 109
191. Chłopiec zamieniony w konia (Uczeń czarnoksiężnika) 110
192. Żmija za siostrę 117
193. Głupi pasie cielęta, barany i zdobywa córkę czarnoksiężnika 121
194. Chłopiec z dwoma psami u zbójców w lesie 128
195. O chłopcu, który pasł barany pod lasem 130
196. Jak sierota pasła kozę 134
197. Głupi i mądry pasą owce 135
198. Głupi wygrywa wołu 137
199. Koń zmienił się w księdza 137
200. O owczarzu 138
201. Siedem/osiem wieprzków – cała gospodarka 142
202. Świński kożuszek 148
203. Panna zaklęta w żabę 152
204. Zając i żaba 154
205. Cygan i niedźwiedź 154
206. Chłop oszukuje lisa 155
207. Lis mądrzejszy od wilka 155
208. Pies i wilk 155
209. Jak chłop uratował się przed wilkiem 156
210. O Zosi i wilku (Czerwony Kapturek) 157
211. O królewiczu, niedźwiedziu i karle 157
212. O dwóch mądrych gospodarzach i żółwiu 158
213. Pchła i mucha 159
214. O świerszczyku 159
215. Złota rybka spełnia trzy życzenia 160
216. O zmieju (potworze) 161
217. Królewicz-krokodyl 163
XXVII. Opowieści wierzeniowe i wspomnieniowe 167
218. Boćko przyniósł ogień 167
219. Bociana nie można zabijać 167
220. Dusza matki w postaci ptaka 167
221. Martwy ptak odstrasza zmorę 170
222. Ptaszek uderza w okno – zapowiedź śmierci 170
223. Puszcz woła na narodziny i na śmierć 170
224. Sowa huczy na umarłego 171
225. Pianie kury zwiastuje śmierć 171
226. Gęsi kąpią się w śniegu 172
227. Hubek na kukawce siedział 172
228. Jaskółcze gniazdo na żyrandolu 173
229. Ukrainiec chce miodu 173
230. Diabeł-pasiecznik w postaci kotki 173
231. Diabeł pomaga pszczelarzowi 174
232. O żołnierzu, który dostał zezwolenie na łapanie much 175
233. Pastuch przy koniach siedzi 176
234. Koń i szczury 176
235. O kradzieży i odnalezieniu konia 177
236. Rżenie koni zapowiada śmierć 177
237. Koń nie uciągnie fury z diabłem 178
238. Zmora splata koniowi grzywę 178
239. O uroku rzuconym na konia 179
240. Kalesony w leczeniu końskich uroków 179
241. Kobyłę kałdun boli 180
242. Jak leczono chorą krowę 181
243. Ochrona krowy przed urokiem 181
244. O leczeniu uroków u krowy 181
245. Spuchnięte wymię krowy 182
246. Krowę poświęcić od złych duchów 182
247. Cień jak krowa 183
248. Czarownica rzuca urok na krowy 183
249. Czarownica odbiera i psuje mleko krowom 184
250. Zabrane mleko i owczarze 189
251. Krowy czarownicy dają dużo mleka 189
252. Wigilijne rozmowy zwierząt 190
253. Baba daje jeść krowie, której nie ma 191
254. O krowie, która połknęła igłę 192
255. Chłop urodził cielaka 192
256. Astronomowie i byki 194
257. Byk ma brata w milicji 194
258. Kolędowanie z bykiem 195
259. Jak chłop wygrał woły 196
260. Jak chłop ukradł wołu we dworze 197
261. O wędrowcu i baranach księcia Sapiehy 197
262. Diabeł w postaci barana 198
263. Świnia zjadła własne prosiaki 199
264. O urokach rzuconych na świnie 200
265. Pies – przyjaciel najlepszy 201
266. Pies ma pamięć 201
267. Mądry pies przyjdzie za węchem 202
268. Wycie psów zapowiada śmierć 202
269. Przed pożarem wsi psy tydzień wyli 202
270. Psy wyją na wojnę 202
271. Leczenie uroku u psa 203
272. Zmarła matka przychodzi do dziecka w postaci psa 203
273. Strach w postaci psa 204
274. Diabeł w postaci psa 204
275. Czarny pies i światło przy stawie 206
276. Pies zdechł po gospodarzu 206
277. Pies na grobie dziadka 207
278. O wściekłym psie 207
279. O zamawianiu wścieklizny 208
280. Kot przywiązuje się do człowieka 209
281. Kotka jest jak matka 209
282. Kocia skórka 209
283. Kocie pazurki zamiast palców 210
284. Kot przewiduje kataklizm 210
285. Kotka i dziecko w kołysce 211
286. Kot w trumnie przy gospodarzu 211
287. Nieboszczyk w postaci kota daje znać 211
288. Kot z wozu – koniom lżej 211
289. Koty łapią szczury, myszy 212
290. Mysz się złapała 212
291. Pierwszy snopek zboża dla myszy 212
292. Czarownica-rapucha kłosy ścina 213
293. O chowańcu 213
294. Wąż ssie krowę 215
295. Wąż przychodzi do chaty 217
296. Węże na kartoflach 218
297. Zamawianie ukąszenia węża 218
298. O leśniczym, który hodował żmije 218
299. Żmija na języku baby 218
300. Żmija i łasica 219
301. Łasica ratuje człowieka od swego jadu 219
302. Jaszczurka budzi śpiącego 219
303. Jaszczurki po chlebie 220
304. Leczenie jaszczurek 220
305. Ziele na jaszczurki 221
306. Szczur – potwór 221
307. O szczurach nasłanych przez dziada 221
308. Owczarz wyprowadza szczury z młyna 223
309. O barwach myszy 224
310. O białej myszce, nasłanej przez kobietę w ciąży 224
311. Wilki podkradły się do domu 224
312. O spotkaniu z wilkiem 225
313. Jak dziadek zabił wilka 225
314. Jak wilk napadł na kobietę ciężarną 226
315. Jak wilk napada na konia 226
316. Jak wilki zagryzły psa 227
317. Wilk duży jak cielak 227
318. Wilk i owce 227
319. O wilku z żukowa 228
320. Orszak weselny zamieniony w stado wilków 228
321. Dziki są strasznie agresywne 229
322. Tuczenie dzika 230
323. Niedźwiedź 230
324. Diabelski zając 230
325. Zając i kłusownictwo w niedzielę 231
XXVIII. Opowieści żartobliwe 232
326. O studni i świni 232
327. Konik – krówka – bociek 232
328. Mój ojciec świni nie pasł 232
329. Takie cielątko jak pan 234
330. Baran – dla proboszcza 234
331. Gospodyni prowadzi jałówkę do kościoła 234
332. Chłop woli być koniem niż krową 235
333. Żeń się z krową! 236
334. Organista kradnie księdzu woły 236
335. Pochował męża za kobylicę 237
336. Nawróć to bydło! 238
337. Krowa na kalenicy 238
338. Przecież to cielę, nie gęś! 240
339. Piejący kogut 241
XXIX. Opowieści o snach 241
340. O kąsającym psie 241
XXX. Relacje potoczne, zapisy wierzeń i opisy praktyk 241
341. Bocian-Wojtek 241
342. Przylot bocianów 242
343. Bocian dzieci przynosi 242
344. Bocian szczęście przynosi 242
345. Gniazdo bocianie to błogosławieństwo 242
346. Gniazdo bocianie – ochroną przed piorunami 242
347. Zemsta bociana 243
348. Bocian odlatuje na Bartłomieja 243
349. Jaskółka to ptak święty 243
350. Jaskółki i bociana nie należy zabijać 243
351. Jaskółce nie wolno robić krzywdy 243
352. Jaskółki dymki, dachowe i stajenne 244
353. Jaskółcze gniazdo przynosi szczęście 244
354. Jaskółcze gniazdo chroni przed piorunem 244
355. Okład z jaskółczego gniazda 244
356. Wiedzie się w oborze, jak są jaskółki 244
357. Jaskółki zimują w błocie, w mule, w rzekach 244
358. Skowronek – zwiastun wiosny 245
359. Skowronki odlatują do ciepłych krajów 245
360. Przylot skowronka, bociana i kani 245
361. Jak dziewczyna zamieniła się w kukułkę 245
362. Kukawka kuka na św. Wojciecha 245
363. Kukułka kuka do św. Anny 245
364. Kukułka jajka podrzuca 245
365. Kukułka przemienia się w jastrzębia 246
366. Przepiórki straszyć nie wolno 246
367. Gołębie to bezpieczne ptaki 246
368. Sroka może budynek spalić 246
369. Pliszczka głowę ma szeroką 246
370. Kruk i gawron 246
371. Gawrony i jesień 246
372. Wrona i mewy 247
373. Białe mewy to dusze nienarodzonych dzieci 247
374. Sikorka i pszczoły 247
375. Ptaszek stuka w szybę – zapowiedź śmierci 247
376. Pudź woła na zmarłego 247
377. Puszczyk zapowiada śmierć lub narodziny 247
378. Proroctwo o czarnym ptaku 248
379. Kuropatwy – ptaki żydowskie, bociany – polskie 248
380. Kogut – gospodarz 248
381. Liputki i liputy – kury i koguty 248
382. Kura i kurzaj 248
383. Po kogucie wiedzieli, która godzina 248
384. Kałakut nie pieje 249
385. Kura zdycha od szkodliwych oczu 249
386. Kaczki i ptaszki na korowaju 249
387. Oświęcenie do chałupy, robactwo z chałupy 249
388. Osa i pszczoła 249
389. Pszczoła to jest owad pożyteczny 249
390. Pszczoła-matka 249
391. Pszczoły wężówki 250
392. Pszczoły trutnie i robotnice 250
393. Zadania pszczoły-robotnicy 250
394. Młode pszczoły 250
395. Baroza – choroba pszczół 251
396. Pszczoła nie lubi końskiego potu 251
397. Pszczoła pada 251
398. Pszczoła umiera 251
399. Pszczoła ginie 251
400. Pszczoły nie każdego lubią 252
401. Rójka pszczół 252
402. Chwytanie zrojonych pszczół 252
403. Rozdzielanie roju 252
404. Nie na wszystkim pszczoła siada 252
405. Pszczoła kryje się przed deszczem 253
406. Święcenie pszczół 253
407. Pszczoły niosły miód do stajenki 253
408. Pszczoły robiły świece dla Matki Boskiej 253
409. Ule dla pszczół z drewna wierzbowego 253
410. Zabezpieczanie pszczół na zimę 254
411. Najlepszy miód akacjowy 254
412. Trzmiel jak wielka pszczoła 254
413. Trzmiel zapyla czerwoną koniczynę 254
414. Szerszeń niepożądany w pasiece 254
415. Dlaczego Cyganów nie gryzą komary? 254
416. Siedem szerszeni powali konia 255
417. Motyle – białe kapuściane szkodniki 255
418. W Bugu są wszystkie ryby 255
419. Śliże, węgorze i karawki 255
420. Szczupak i okoń zjadają mniejsze rybki 255
421. Rybie łuski nosić przy sobie 255
422. Przyczepianie śledzia pannom 255
423. Święty Mikołaj – patronek stworzenia 255
424. Pastuchy idą na odpust na św. Mikołaja 256
425. Kogut – dla księdza na Mikołaja 256
426. Koń – najważniejszy w gospodarstwie 256
427. Konie bronne i cugowe 257
428. Konik wrony, dereś 257
429. Imiona koni 257
430. Maści koni 257
431. Koń to czyste zwierzę 257
432. Koń jest bardzo inteligentny 258
433. Wiek konia można poznać po zębach 258
434. Rozmowa z koniem 258
435. Pasienie koni 258
436. Klacz prowadzili do ogiera 258
437. Konie kasztany – do zaprzęgu weselnego 258
438. Do ślubu – konie od jednego gospodarza 259
439. Jakich koni nie należy brać do zaprzęgu ślubnego? 259
440. Koń i cielak na weselu 259
441. Końska podkowa – na szczęście 259
442. Uroki rzucane na konie 259
443. Zmory na koniach jeździły 260
444. Lusterko chroni konia przed marą 261
445. Chochlik zaplata koniom grzywy 262
446. Czerwone wstążki chronią konie przed urokami 262
447. Zauroczonego konia obcierano spódnicą 263
448. Zmywanie pomyjami końskiego uroku 263
449. Leczenie końskiego uroku przez dmuchanie 263
450. Leczenie myszy u konia 263
451. Zamawianie wścieklizny u koni, krów 264
452. Przesadzanie dziecka przez uprząż końską w leczeniu miesięcznika 264
453. Krowa – żywicielka rodziny 264
454. Rasy krów 265
455. Imiona krów 265
456. Dobra krowa to mleczna krowa 266
457. Koń pracuje na krowę, a krowa na mnie 266
458. Jałówka jak dziewczyna młoda jest 266
459. Krowa w wianie młodej mężatki 266
460. Jęczmień prażony – na zacielenie krowy 267
461. Sól św. Agaty – dla cielnej krowy 268
462. Człowiek pomagał krowie w ocieleniu 268
463. Przed ocieleniem krowa się zapuszczała 268
464. Po wycieleniu krowy zakopać łożysko 269
465. Narodziny cielaka 269
466. Krowa – jak matka 269
467. Siara 269
468. Człowiek o złych oczach mógł zauroczyć cielaka 270
469. Zamawianie uroku u cielaka 270
470. Cielaka posypać święconą solą 270
471. W dniu ocielenia krowy nie pożyczano nic z domu 270
472. Gdzie krowy się pasło, palono ognisko 271
473. Krowy obsypywano solą 271
474. Po zachodzie słońca nie sprzedawano mleka od krowy 271
475. Krowie mleko i jaskółcze gniazdo 272
476. Święcenie inwentarza, zabudowań i zbiorów w Wielką Niedzielę 272
477. Święcenie bydła przy ostatnim ołtarzu 273
478. Krowa modli się po swojemu 273
479. Zawołania na krowy, kury, świnie 273
480. Krowy na pastwisko wyganiano wiosną, w maju 273
481. O pasieniu krów 274
482. Zielone Świątki – pastuskie święto 274
483. Święcenie krów na Zielone Świątki 274
484. Majenie krów na Zielone Świątki 274
485. Maje na rogach krów 275
486. O pierwszym wypędzeniu krów na pastwisko 275
487. Krzyże na wymionach, łbach i grzbietach krów 278
488. Krowy przestawano paść w październiku, w listopadzie 279
489. Tłuszcz na spękane wymiona krów 279
490. Mocz leczy zapalenie wymion 279
491. Krowa beczkuje 279
492. Żaba – choroba krów 279
493. Drożdże dla krowy – na niestrawności 280
494. O zabieraniu mleka krowom 280
495. Ochrona krowy przed czarownicami 280
496. Spojrzał krzywo, krowę zauroczył 280
497. Krowa może zdechnąć od uroku 281
498. Obejść tę krowę i splunąć – leczenie uroku 281
499. Okadzanie krów święconymi wianeczkami 281
500. Poszczyp – do okadzania krowy 281
501. Krowi placek na kokosianki 281
502. Krowy świadkami narodzenia 281
503. Kolęda dla lewentarza 282
504. Opłatek dla koni, krów, owiec 282
505. Koniowi nie daje się opłatka 286
506. Postnik dla stworzenia 287
507. Wigilijne siano – dla owiec i krów 288
508. Wigilijne siano – pod kury 288
509. Resztki wieczerzy wigilijnej – dla psa 289
510. Dlaczego psu i kotu nie dawano kolędy? 289
511. W Wigilię zwierzęta mówią ludzkim głosem 289
512. Wigilijne zawołania na zwierzęta 290
513. W Wigilię nie chodzić w kożuchu 290
514. Na św. Jana zwierzęta mówią ludzkim głosem 290
515. Kolędowanie z bykiem, koniem i baranem 291
516. Kolędowanie z drewnianym koniem 293
517. Na św. Szczepana przyprowadzano konia do domu 294
518. Kolędowanie z kozą 294
519. Kolędowanie z wężem 295
520. Ogon z barana, z królika – dla starego kawalera 295
521. Związywanie łyżek 296
522. Święcony owies – dla kur 296
523. Co robić, żeby kury siedziały na jajkach? 296
524. Kogut w chałupie na Wigilię 296
525. Kogut w chałupie na Nowy Rok 296
526. Praca w święte wieczory szkodzi zwierzętom 296
527. Kurom nie dawać poświęconych skorupek 297
528. Święcone skorupki – dla kur, krów 297
529. Skorupki święcone i mrówki 297
530. Po zachodzie słońca nie jeść święconego jajka 297
531. Po zachodzie słońca nie zbierać jajek 297
532. Powiadamianie inwentarza o śmierci gospodarza 297
533. Niemcy robili wołami 298
534. Owce trzymano dla wełny 298
535. O pierwszym wypędzeniu owiec na pastwisko 298
536. Żydowska głowa przed wejściem do owczarni 299
537. Koza – tańsza w utrzymaniu 299
538. Koza bodzie, ale dobre mleko daje 299
539. Świnia w gospodarstwie 299
540. Świni nie było, jak się Chrystus urodził 300
541. Świnia – szlachetne zwierzę 300
542. Świnie będą chorować 300
543. Świniaczki obsypać solą od złego wzroku 300
544. Przy sprzedaży świni nie dać słomy 300
545. Podkładanie ścierwa świni 300
546. Świński coch – choroba świni 300
547. Mydło z padliny 301
548. Młoda żywioła i szkodliwe oczy 301
549. Gówno zjesz, a nie urzekniesz! 301
550. Diabeł w postaci różnych stworzeń 301
551. O urokach rzucanych na zwierzęta 302
552. Pies – najwierniejsze stworzenie 302
553. Pies – przyjaciel człowieka 302
554. Imiona psów 302
555. Rasy psów 303
556. Pies pokojowy 304
557. Szpicki 304
558. Pies tęskni za właścicielem 304
559. Pies ma w oczach uśmiech 304
560. Pies – stróż gospodarstwa 304
561. Pies szczeka na ludzi o złych oczach 305
562. Jak rozpoznać agresywnego psa? 305
563. Psy często się gryzą 306
564. Pies zabija szczury 306
565. Pies boi się wilka 306
566. Pies boi się burzy 306
567. Pies wyje na kłopoty 306
568. Pies wyczuwa śmierć 306
569. Pies nie je po śmierci gospodarza, koń rży 307
570. Pies przed śmiercią odchodzi z domostwa 307
571. Kościół nie jest miejscem dla psa 307
572. Najgorsza jest wścieklizna od psów 308
573. Smalec z pieska – jak wieprzowy 308
574. Wilczura nie można głaskać po uszach 308
575. Wilczur je dwa razy dziennie 308
576. Imiona kotów 309
577. Koty domowe i podwórkowe 309
578. Kot i pies 309
579. Wiek kota 309
580. Kot jest czysty 309
581. Kiedyś kot był uważany 309
582. Teraz koty w oborze siedzą 310
583. Zawołania na kota 310
584. Pożywienie psa i kota 310
585. Zakochał się jak kot w myszy 310
586. Kot bawi się myszą 310
587. Kot tępi myszy, szczury 311
588. Koty lubią siedzieć na żyłach wodnych 311
589. Kot wyczuwa i zabiera choroby 311
590. Skóra kota – od reumatyzmu 311
591. Kot boi się burzy 312
592. Kocie gody 312
593. Kot jest fałszywy 312
594. Kotka bywa agresywna 312
595. Kot może zadusić dziecko 312
596. Kot napocznie ciało zmarłego 312
597. Serce kota czyni niewidzialnym 313
598. Kot, zając przebiegnie drogę – nieszczęście 313
599. Mysz móżdżek ma malutki 313
600. Mysz – stworzonko boże 313
601. O rodzajach myszy 313
602. Mysz – nornica 314
603. Piszczyk – gatunek myszy 314
604. Mysz, szczur kwiczy 314
605. Myszy chroboczą 314
606. Od myszy do cesarza 315
607. Myszy, myszy, która słyszy 315
608. Mysz idzie w pole na lato 315
609. Kota trzymamy i tępimy myszy 315
610. Na myszy, na szczury są łapki 315
611. Szczury, myszy trzeba tępić 315
612. Ochrona zbioru przed myszami 316
613. Myszy w domu – nieszczęście 316
614. Myszy pod skórką łażą 316
615. Myszka na ciele dziecka 316
616. Myszka – choroba koni 316
617. Mysz kataryniarza 317
618. Kobiety w ciąży i myszy 317
619. Myszy i zęby 318
620. O płci myszy i szczurów 318
621. O wyglądzie szczura 318
622. O białych szczurach 319
623. Szczury są bardzo inteligentne 319
624. Szczury krumczą 319
625. Szczury wszystko zeżrą 319
626. Kukurydza – przynęta na szczury 319
627. Człowiek podobny do szczura 320
628. Nietoperz – gacek 320
629. Gacek – mysz ze skrzydłami 320
630. Nietoperz to siedmioletnia mysz 320
631. Nietoperz ma dwanaście nóg 320
632. Gacek lata nocą 321
633. Nietoperz łapie myszy 321
634. Nietoperz we włosach 321
635. Nietoperz w domu – na szczęście 321
636. Połch jest większy niż mysz 321
637. Gronostajka w ziemi żyje 322
638. Tchórz jajka wyciąga 322
639. Tchórze duszą kury 322
640. Łaska siedzi w ziemi 322
641. Kolor łaski i kolor cieląt 322
642. Łaski się zmieniają 322
643. Wilk jest podobny do psa 322
644. Wilk basior 323
645. Wilk koniuch 323
646. Wilki owczarki i wilki końskie 323
647. Wataha – rodzina wilków 323
648. Głodny wilk wyje 323
649. Człowiek jak wilk 324
650. Wilk straszy owce ogonem 324
651. Wilk i koń 324
652. Wilki podkopywały się pod podwaliny 324
653. Łapanie wilków 324
654. Wilcze sadło 325
655. Wilki boją się strzałów i ognia 325
656. Ogień ochroną przed wilkami 325
657. Zapraszanie wilka na Wigilię 325
658. O oswajaniu zająca 325
659. Małe zające to małe koty 326
660. Smalec z borsuka – dobry na płuca 326
661. Wiewiórka jest ruda 326
662. Węże to świętość 326
663. Wężowa matka jest najważniejsza 326
664. Wąż stary i młody 326
665. Zaskroniec 326
666. Zaskrońce nie gryzą 326
667. Zaskroniec i miedzianka 327
668. Wąż wiercielnik nie kąsa 327
669. Węże niszczą myszy 327
670. Wąż ssie krowę 327
671. Linowisko 328
672. Czym się różnią wąż i żmija 328
673. Żmija – gad ogromny 328
674. Żmija skacze na ogonie 328
675. Jad żmii 328
676. Ugryzienie żmii 328
677. Żmii nie należy zakopywać 329
678. Żmija zdycha po zachodzie słońca 329
679. O żmijach nie mówić w Wielkim Poście 329
680. Jaszczurki grzech zabijać 329
681. Jaszczurka zdycha po zachodzie słońca 329
682. Wygląd żab 329
683. Rodzaje żab 330
684. Żaby na komendę kreczą 330
685. Żaby rechoczą na wiosnę 330
686. Żab nie należy zabijać 330
687. Zły duch w żabę się obróci 330
688. Czarownica przemieniona w żabę 330
689. Ropuchy są bure 331
690. Ropucha jest wielka 331
691. Ropucha w domu 331
692. Ropuchy niszczą muchy 331
693. Ziele rosiczki łapie muchy 331
XXXI. Wróżby 331
694. Zazula, ile lat do wesela? 331
695. Z której strony pies zaszczeka – w tej kawaler lub panna 332
696. Kukiełki andrzejkowe dla psa, gęsiora, indyka 332
XXXII. Gry i zabawy 333
697. Kotek i myszka 333
XXXIII. Pieśni przy zabawach 333
698. Kokoszka, niebożka, złote jajka niosła 333
699. A gdzież ty bywał, czarny kruczku 334
700. Kociu, kociu, łapki 334
Wykaz badanych miejscowości 335
Wykaz informatorów i zespołów śpiewaczych 339
Wykaz taśm 346
Indeks przedmiotowy (z odesłaniem do numerów tekstów) 356