Ogrody zwierząt Staropolskie zwierzyńce i menażerie

W publikacji omówione zostały założenia krajobrazowe o charakterze zwierzyńców i menażerii, powstające w dawnej Rzeczypospolitej dzięki fundacjom królewskim lub magnackim. Zagadnienie kolekcjonowania zwierząt autorka przedstawia, odwołując się do przykładów podobnych ogrodów w Europie, a także obu Amerykach, Azji czy Afryce. Analizie poddaje polskie piśmiennictwo gospodarcze i zoologiczne, porusza też kwestię przemiany żywych organizmów w eksponaty muzealne. Wychodząc od opowieści o relacji między człowiekiem a innymi stworzeniami, autorka przybliża na kartach książki specyfikę kolekcjonowania zwierząt w dawnej Rzeczypospolitej. Wielu informacji na temat rodzimych ogrodów zwierząt dostarcza analiza rozmaitych źródeł historycznych – od dokumentów osobistych, przez spisy i lustracje, poradniki, materiały kartograficzne i ikonograficzne, wczesne encyklopedie, zielniki, aż po literaturę okresu nowożytnego. Interesującym aspektem opracowania jest przedstawienie, w kontekście teorii widzenia, różnych perspektyw ekspozycyjnych wykorzystywanych w zwierzyńcach i menażeriach. Walorem tej ciekawej publikacji jest panoramiczne spojrzenie na historię zwierzęcych kolekcji w nawiązaniu do starożytności i historii Europy, ale również w przestrzeni szerszej – poznawanych kontynentów, podróży do nowych światów, skąd przywożono egzotyczne okazy płazów, ssaków i ptaków. Jest zarazem ta książka historycznym spojrzeniem na dawny świat, gdy odkrywano różnorodność stworzeń poza Europą, czerpiąc radość i satysfakcję z posiadania żywych kolekcji. (Z recenzji prof. Danuty Künstler-Langner) Niewątpliwym walorem publikacji jest interdyscyplinarność, która czyni książkę atrakcyjną dla czytelników zainteresowanych nie tylko kwestią samych zwierzyńców i menażerii, ale również architekturą, literaturą i szeroko pojętą kulturą. Ogrody zwierząt to zatem monografia przydatna przede wszystkim antropozoologom, ale także historykom literatury (zwłaszcza doby staropolskiej), historykom architektury (w szczególności krajobrazu), muzealnikom i przedstawicielom wielu innych specjalności z zakresu nauk humanistycznych i przyrodniczych. (Z recenzji prof. Katarzyny Krzak-Weiss) ********* Animal Gardens. Old Polish Game Reserves and Menageries The publication discusses landscape parks serving as game reserves and menageries, which were established in the old Polish Republic thanks to the royal or aristocratic foundations. The author presents the issue of animal collections referring to similar gardens in Europe, both Americas, Asia and Africa. She analyses Polish economic and zoological literature and explores the transformation of living organisms into museum exhibits. ********* Aleksandra Jakóbczyk-Gola (ORCID 0000-0002-8282-6724) – kulturoznawca, filolog i historyk sztuki, kustosz dyplomowany w zespole kuratorów wystawy stałej Muzeum Historii Polski, adiunkt na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się historią dawnej kultury polskiej, w szczególności zagadnieniami związanymi z ikonografią, symboliką, historią muzealnictwa, a zwłaszcza kolekcjonerstwem w XVI i XVII wieku oraz relacjami między kulturą religijną polskiego średniowiecza a tradycjami chrześcijańskiego Wschodu. Uczestniczka i koordynatorka projektów badawczych, autorka wystaw, monografii, rozpraw i artykułów.