Doświadczeni polscy terapeuci o praktycznej stronie psychoterapii dzieci i młodzieży
Wielu osobom rozpoczynającym praktykę psychoterapeutyczną przeprowadzenie całego procesu leczenia dziecka lub nastolatka – od momentu pierwszej wizyty do zakończenia terapii – może nastręczać trudności. Nasuwać się mogą wątpliwości:
Czy ważne są cele dziecka, czy rodzica? Czy po terapii dziecko ma lepiej spełniać oczekiwania dorosłych, czy też budować swoją autonomię? Jak zaplanować udział rodziców w psychoterapii? Który program terapeutyczny wybrać? Jak budować zaangażowanie w terapię?
Niniejszy przewodnik to nieocenione źródło wiedzy dla osób pracujących terapeutycznie z dziećmi i młodzieżą. Autorzy – doświadczeni polscy terapeuci – ukazują z praktycznego punktu widzenia zasady, metody oraz niuanse pracy z tą grupą wiekową. Dzielą się swoją wiedzą i warsztatem, wyjaśniając, jak interpretować i realizować ustrukturyzowane programy terapii poznawczo-behawioralnej oraz jak uzupełnia się podejście klasycznej terapii poznawczo-behawioralnej z trzecią falą terapii behawioralnych. Uwzględniając wszystkie aspekty procesu terapeutycznego, przedstawiają kolejne etapy pracy z dzieckiem od momentu jego pierwszej wizyty z rodzicami w gabinecie, w tym:
• stawianie diagnozy,
• tworzenie planu leczenia,
• zawieranie kontraktu z pacjentem i jego rodzicami,
• wybór programu terapeutycznego,
• opracowanie konceptualizacji przypadku,
• budowane relacji,
• wzbudzanie motywacji,
• omawianie trudności w pracy z pacjentem podczas superwizji.
Prezentowane wiadomości zostały zilustrowane przykładami i opisami przypadków leczenia takich zaburzeń, jak: depresja, choroba afektywna-dwubiegunowa, zaburzenia lękowe, PTSD, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, samookaleczenia, zaburzenia odżywiania, ADHD, agresja i zaburzenia zachowania, choroba tikowa, moczenie nocne oraz zanieczyszczanie się.
Książka zawiera zestaw przydatnych materiałów do wykorzystania w trakcie terapii – zarówno jako podpowiedź dla specjalisty (wzór wywiadu, schemat sesji, wzory kontraktów terapeutycznych, szablony do konceptualizacji), jak i do pracy z dzieckiem i jego rodzicami podczas sesji.
O Autorach
Wstęp
Część 1
Psychoterapia dzieci i młodzieży – podstawowe zagadnienia
Rozdział 1
Założenia terapii poznawczo-behawioralnej – czym jest, a czym nie jest ta terapia - Olga Olszewska
Rozdział 2
Trzecia fala terapii behawioralnych - Konrad Ambroziak
Rozdział 3
Praktyczne różnice między psychoterapią dzieci i młodzieży a psychoterapią osób dorosłych - Artur Kołakowski
Rozdział 4
Skuteczność i ograniczenia psychoterapii dzieci i młodzieży, czyli co i w jakim stopniu możemy zmienić w trakcie psychoterapii - Artur Kołakowski
Rozdział 5
Rodzice i opiekunowie: planowanie ich udziału w psychoterapii w zależności od rozpoznania i wieku dziecka - Artur Kołakowski, Konrad Ambroziak, Monika Zabel
Rozdział 6
Wybrane rodzaje i problemy psychoterapii poznawczo-behawioralnej dzieci i młodzieży - Artur Kołakowski, Marta Jerzak, Monika Zabel, Konrad Ambroziak, Anna Ćwiklińska
Część 2
Proces terapii
Rozdział 7
Diagnoza i tworzenie planu terapeutycznego - Artur Kołakowski, Klaudia Siwek
Rozdział 8
Konceptualizacja - Artur Kołakowski
Rozdział 9
Praca w relacji terapeutycznej - Konrad Ambroziak
Rozdział 10
Wydobywanie motywacji do leczenia i angażowanie w terapię - Konrad Ambroziak
Rozdział 11
Zawieranie kontraktu - Artur Kołakowski, Klaudia Siwek, Katarzyna Smólska-Łynka
Rozdział 12
Superwizja w psychoterapii poznawczo-behawioralnej - Olga Olszewska, Artur Kołakowski
Część 3
Terapia konkretnych zaburzeń
Rozdział 13
Emocje w terapii poznawczo-behawioralnej - Katarzyna Smólska-Łynka
Rozdział 14
Depresja dzieci i młodzieży - Monika Zabel
Rozdział 15
Choroba afektywna dwubiegunowa - Anna Ćwiklińska
Rozdział 16
Zaburzenia lękowe - Anna Ćwiklińska
Rozdział 17
Terapia PTSD dzieci i młodzieży - Klaudia Siwek
Rozdział 18
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne - Iwona Dąbrowska
Rozdział 19
Psychoterapia poznawczo-behawioralna zaburzeń odżywiania - Katarzyna Smólska-Łynka
Rozdział 20
Samookaleczenia - Klaudia Siwek
Rozdział 21
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej – ADHD - Marta Jerzak, Artur Kołakowski
Rozdział 22
Agresja i zaburzenia zachowania - Marcin Domurat, Artur Kołakowski
Rozdział 23
Tiki - Iwona Dąbrowska
Rozdział 24
Moczenie się i zanieczyszczanie - Iwona Dąbrowska
Załączniki
1. Schemat wywiadu diagnostyczno-terapeutycznego
2. Schemat wywiadu z rodzicami pod kątem OCD
3. Konceptualizacja oparta na diagnozie
4. Wpływ problemów pacjenta na różne sfery jego funkcjonowania
5. Kontrakt terapeutyczny
6. Metafora radia kierowcy pekaesu
7. Błędne koło w relacji terapeutycznej
8. Zmiana, jaką chcesz wprowadzić w swoim życiu
9. Jak i kiedy możesz pomóc swojemu dziecku w terapii
10. Wydawanie poleceń krok po kroku
11. Kiedy zadanie wydaje się zbyt duże
12. Kiedy masz za dużo rzeczy do zrobienia jednego dnia
13. Za wysoko zawieszona poprzeczka
14. Wolny dzień
15. O emocjach
16. Myślenie czarno-białe: poszerzanie perspektywy
17. Myślenie czarno-białe: punkt bycia idealnym a szerokie pole sukcesu
18. Dziennik pozytywnych wydarzeń
19. Praca nad katastrofizacją: sytuacja budząca lęk
20. Praca nad katastrofizacją: „A co, jeśli…?”
21. Praca nad myślami wywołującymi lęk
22. Psychoedukacja na temat lęku społecznego
23. Ekspozycja wyobrażeniowa – instrukcje dla terapeuty
24. Ekspozycja z powstrzymaniem reakcji – instrukcje dla terapeuty
25. Tabela do monitorowania objawów OCD
26. Analiza funkcjonalna tików
Bibliografia
Indeks haseł