MIEDZY TRL AWIWEM A WARSZAWĄ

Od chwili powstania państwa Izrael zarówno jego polityka zewnętrzna, jak i kształtowanie się wewnętrznej struktury społecznej zmierzającej do wytworzenia wspólnotowej tożsamości narodu izraelskiego jest fenomenem przekraczającym lokalne ramy. Dzieje się tak zarówno ze względu na wielowiekowe relacje diaspory żydowskiej ze społeczeństwami Europy, jak i z powodu ponadhistorycznego wymiaru cywilizacyjnej katastrofy Zagłady oraz unikatowego historycznie faktu powstania tego państwa. To względnie stałe zainteresowanie wstrząsająco wzrosło po 7 października 2023 r., po terrorystycznym ataku Hamasu na Izrael i po prowadzonej przez Izrael odwetowej, bezwzględnej wojnie w Strefie Gazy. W wyniku tych wydarzeń żyjemy w świecie podzielonych racji – a te, by je właściwie ocenić, domagają się zrozumienia.
I tu z nieocenioną aktualną pomocą może przyjść przedkładana właśnie polskiemu czytelnikowi książka Yarona Karola Beckera. Jest to książka publicystyczna, ale składają się na nią teksty rodzajowo i stylistycznie niejednorodne: są tu i teoretyczne analizy historyczno-polityczne, są nawiązania do koncepcji filozoficznych i moralnych takich autorytetów, jak E. Levinas, J. Korczak, H. Arendt, L. Kołakowski, są doraźne interwencje w sprawie aktualnych wydarzeń czy publikacji w Izraelu i w Polsce, są wreszcie zaprawione pewną dozą humoru i autobiograficznych wspomnień opowieści o żydowskiej kuchni, o wielobarwnym życiu codziennym żydowskich miasteczek w przedwojennej Polsce czy o spisanej kronice chasydzkich przypowieści. Jest wreszcie artykuł dotyczący najnowszej wojny izraelsko-palestyńskiej. Okazuje się, że historia skomplikowanego dialogu polsko-izraelskiego, zarówno na poziomie oficjalnych polityk państwowych, jak i przełamywania wzajemnie jednostronnych stereotypów społeczno-kulturowych może być pryzmatem, przez który dałoby się być może dostrzec promyk nadziei na izraelsko-palestyński pokój. Przeszkodą jest tu oczywista różnica kontekstu historycznego. Niemniej, niezależnie od tej różnicy, warto dzisiaj czytać Yarona Karola Beckera.
Prof. dr hab. Jacek Migasiński