Pictures of the Pandemic

Wiosną 2020 roku wraz z całą gospodarką i życiem społecznym zostały za­mknięte także teatry i inne ośrodki sztuk przedstawieniowych. Otwarto je ponownie na kilka miesięcy w czerwcu. Ten krótki okres przed kolejnym lockdownem, rozpoczętym w listopadzie 2020 był nie tylko czasem prób nadrobienia straconych miesięcy, ale tez okresem intensywnych dyskusji i prób poddania refleksji tego, co pandemiczne zamknięcie i przejście do działalności zdalnej znaczyło dla teatru i kultury. Chociaż od tamtego czasu minęło wiele miesięcy, a nadzieje, że wiosenne zamknięcie będzie jedynym, okazały się płonne, choć dzisiejsza sytuacja z pewnością jest pod wieloma względami odmienna niż ta z roku 2020, publikujemy w formie e-booka w języku angielskim zapis kilku ważnych dyskusji publicznych, jakie odby­ły się w sierpniu i wrześniu 2020 w polskim środowisku teatralnym. Książka w formie i treści nawiązuje do charakteru spotkań: atmosferę braku stabil­ności i niepewności jutra, w jakiej odbywały się dyskusje, odzwierciedlają decyzje redakcyjne o publikacji zapisu i ograniczenia ingerencji w język i formę wypowiedzi do niezbędnego minimum. Zdecydowaliśmy się na to mimo ryzyka, uważając, że to jedyny sposób, by dotrzeć do międzynarodowej społeczności, a jednocześnie wymknąć się totalizującej normalizacji narzucanej przez ukryte językowe normy. Wydając e-book z możli­wością druku na życzenie, postanowiliśmy pozostawić czytelnikom decyzję, czy i w jaki sposób rzeczywistość on-line i toczące się w niej dyskusje mogą i powinny materializować się off-line. Pierwsza z publikowanych dyskusji odbyła się pod koniec sierpnia w ra­mach Festiwalu „Retroperspektywy” organizowanego w Łodzi przez Stowa­rzyszenie Teatralne CHOREA. Pozostałe to cztery dyskusje panelowe, które odbyły się we wrześniu w formule on-line w ramach showcase’u „Genera­tion After” Nowego Teatru w Warszawie. Łączy je nie tylko temat pandemii, ale też międzynarodowy kontekst i język angielski, którym się w ich trakcie posługiwano. Niezależnie od składu uczestniczek i uczestników, dyskusje te stanowią próbę uchwycenia i zamknięcia w tytułowych obrazach polskiego doświadczenia zderzenia pandemii i sztuk przedstawieniowych przed mię­dzynarodową publicznością. Ten kontekst wytwarza swoisty wewnętrzny dystans, który pozwala spojrzeć na polską sytuację z innej, szerszej per­spektywy, wprowadzanej także (w przypadku dyskusji łódzkiej) przez oso­by o odmiennym niż polskie doświadczeniu. Choć zanurzone w konkretnej sytuacji należącej częściowo do przeszłości, dyskusje te stanowią znakomity i inspirujący materiał do własnego zmierzenia się z pytaniem, które mimo wszystko pozostaje zasadnicze: jakie jest miejsce i zasadnicza potrzeba żywych sztuk przedstawieniowych w świecie, który został zmuszony do przejścia na formułę komunikacji zdalnej. W dyskusjach wzięli udział między innymi: Olena Apczel, Mario Biagi­ni, Piotr Gruszczyński, Anna Karasińska, Marta Keil, Dariusz Kosiński, Agnieszka Kryst, Tomasz Majewski, Romana Nagabczyńska, Anna Nowak, Grzegorz Reske, Thomas Richards, Tomasz Rodowicz, Maciej Rożalski, Ri­chard Schechner, Anna Smolar, Zofia Smolarska, Agnieszka Sosnowska. Książka ukazuje się 15 maja – w dniu, w którym zaplanowano popandemiczne zdjęcie masek i otwarcie przedstawień na świeżym powietrzu. Przedstawienia w budynkach będzie można rozpocząć w Polsce dwa tygodnie później – trzy tygodnie po galeriach handlowych, co samo w sobie wydaje się stanowić odpowiedź na pytania stawiane w czasie dyskusji. Publikacja ta w naszym zamierzeniu otwiera serię interwencyjnych książek elektronicznych, powstających „na gorąco”, odnoszących się do bieżących dyskusji i mających zamiar dyskusje podtrzymywać i inicjować.