SYSTEM Z BRETTON WOODS I JEGO DZIEDZICTWO Od pieniądza złotego do cyfrowego

W pierwszej części tomu („Historia”) autorzy poruszają zagadnienia dotyczące powstania i funkcjonowania systemu z Bretton Woods (Cecylia Leszczyńska, Henryk Bąk), jego fundamentalnej słabości znanej w literaturze jako tzw. dylemat Triffina, przedstawionej w kontekście międzywojennego dorobku polskiego ekonomisty Feliksa Młynarskiego (Małgorzata Korczyk), oraz wpływu załamania się systemu z Bretton Woods na monetarną integrację Europy (Adam Koronowski).

Druga część książki („Współczesność”) obejmuje okres sięgający od upadku systemu z Bretton Woods do dnia dzisiejszego i składa się z ośmiu opracowań. Trzy pierwsze dotyczą bezpośrednio zagadnień polityki pieniężnej związanych z załamaniem się omawianego systemu (teksty Joanny Niedźwiedzińskiej, Ryszarda Kokoszczyńskiego i Anety Kosztowniak). W kolejnych trzech opracowaniach przedstawiono szeroko rozumiane skutki tego wydarzenia w kontekście międzynarodowych przepływów kapitałowych (Jarosław Janecki), rozwiązań fiskalnych – głównie w odniesieniu do Unii Europejskiej (Krzysztof Jarosiński), oraz gospodarki złotem w układzie międzynarodowym (Dominik Aleksander Skopiec). Dwa ostatnie teksty zamieszczone w tej części książki, akcentujące aspekty prawne, dotyczą natomiast jakże aktualnych w naszym kraju kwestii, będących odległym „echem” upadku zasad systemu z Bretton Woods, tj. zagadnień stabilności polskiego systemu finansowego na tle problematyki kredytów walutowych, denominowanych przede wszystkim we frankach szwajcarskich (odmienne aspekty tego zagadnienia przedstawiają Stanisław Jan Adamczyk i Maciej Zaleśkiewicz).

W trzeciej części tomu („Przyszłość”) poruszono kilka istotnych już teraz zagadnień, które – jak należy się spodziewać – w najbliższym czasie nabiorą jeszcze większej rangi. Rozpatrujemy je w perspektywie dalszych konsekwencji rozpadu systemu z Bretton Woods. W pierwszej kolejności przedstawiono tu zagadnienie rozwoju globalnego systemu finansowego z perspektywy powstawania kryptoaktywów oraz zdecentralizowanych finansów (Grzegorz Sobiecki), aby przejść następnie do problematyki pieniądza cyfrowego emitowanego przez banki centralne (central bank digital currency, CBDC) w aspekcie ich działalności operacyjnej (Paweł Kowalewski). Ostatnie dwa rozdziały tej części monografii odnoszą się do zagadnień z zakresu tzw. zielonej i cyfrowej rewolucji. Autorzy analizują je z perspektywy banków centralnych (Kamilla Marchewka-Bartkowiak i Paweł Marszałek) oraz potencjalnej roli waluty cyfrowej Europejskiego Banku Centralnego we wspieraniu rozwoju energii odnawialnej (Filip Kliber).

Rozważania zamyka postscriptum czy też posłowie, w którym zawarliśmy cztery materiały ściśle związane z naszym projektem. Pierwszy to wywiad udzielony przez Zbigniewa Polańskiego dla „Gazety SGH” po pierwszej części konferencji (listopad 2021 r.). Kolejne dwa teksty zawierają syntetyczne podsumowanie drugiej części obrad (maj 2022 r.) dokonane z różnych, acz komplementarnych, punktów widzenia przez Joannę Niedźwiedzińską oraz Małgorzatę Korczyk. Czwarty materiał to z kolei krótki przegląd wydarzeń związanych z powstaniem, rozwojem i upadkiem systemu z Bretton Woods – od pierwszych dyskusji na jego temat, zapoczątkowanych już w 1941 r., do 1978 r., tzn. wejścia w życie drugiej poprawki do statutu (Articles of Agreement) MFW, ostatecznie zamykającego – w sensie prawnym – okres funkcjonowania systemu z Bretton Woods.

(fragment Przedmowy)