Swoboda wypowiedzi artystycznej. Standardy międzynarodowe i krajowe

Wstęp 7
1. Międzynarodowe standardy prawne dotyczące swobody wypowiedzi artystycznej i orzecznictwo ich dotyczące 12
1.1. Standardy międzynarodowe 12
1.2. Praktyka ETPC 19
1.2.1. Otto-Preminger-Institut 21
1.2.2. Karataş 22
1.2.3. Alinak 24
1.2.4. Vereinigung Bildender Künstler 25
1.2.5. Nikovitz 26
1.2.6. Kar 27
1.2.7. Lindon, Otchakovsky-Laurens i July 28
1.2.8. Wingrove 29
1.2.9. Inne sprawy – satyra jako forma wypowiedzi artystycznej 30
1.3. Praktyka innych sądów międzynarodowych – przykład MTPC 31
1.4. Swoboda wypowiedzi artystycznej w prawie Unii Europejskiej 33
1.4.1. Uwagi wstępne 33
1.4.2. Swoboda wypowiedzi artystycznej w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE 33
1.4.3. Swoboda wypowiedzi artystycznej w Karcie Praw Podstawowych UE 34
1.4.4. Swoboda wypowiedzi artystycznej w prawie wtórnym UE 41
2. Krajowe standardy konstytucyjne swobody wypowiedzi artystycznej i praktyka ich stosowania 43
2.1. Standardy w państwach europejskich 43
2.1.1. Swobody wypowiedzi artystycznej w prawie niemieckim 43
2.1.1.1. Regulacja swobody wypowiedzi artystycznej w niemieckiej ustawie zasadniczej 43
2.1.1.2. Praktyka niemieckiego Federalnego Sądu Konstytucyjnego 44
2.1.2. Swoboda wypowiedzi artystycznej w prawie francuskim 52
2.1.2.1. Regulacja 52
2.1.2.2. Orzecznictwo francuskie 53
2.1.3. Niektóre inne państwa Europy Zachodniej, Północnej i Południowej 58
2.1.3.1. Zjednoczone Królestwo 58
2.1.3.2. Szwecja 60
2.1.3.3. Hiszpania 61
2.1.3.4. Szwajcaria 61
2.1.3.5. Portugalia 61
2.1.3.6. Republika Włoska 62
2.1.3.7. Królestwo Niderlandów 62
2.1.4. Ochrona swobody wypowiedzi artystycznej w państwach Europy Wschodniej (post-transformacyjnych) 62
2.1.4.1. Federacja Rosyjska 63
2.1.4.2. Republika Czeska 65
2.1.4.3. Węgry 67
2.1.4.4. Rumunia 68
2.1.4.5. Bułgaria 70
2.1.4.6. Serbia 70
2.1.5. Ochrona swobody wypowiedzi (twórczości) artystycznej w Rzeczypospolitej Polskiej 71
2.1.5.1. Ochrona swobody wypowiedzi artystycznej w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 71
2.1.5.1.1. Uwagi wstępne 71
2.1.5.1.2. Regulacja 72
2.1.5.1.3. Stanowisko dogmatyki 74
2.1.5.1.4. Uwagi dotyczące wykładni przepisów Konstytucji odnoszących się do swobody wypowiedzi artystycznej 78
2.1.5.2. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i sądów powszechnych 80
2.1.5.2.1. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 80
2.1.5.2.2. Swoboda wypowiedzi artystycznej w orzecznictwie Sądu Najwyższego 83
2.1.5.2.3. Swoboda wypowiedzi artystycznej w orzecznictwie sądów powszechnych 85
2.1.5.3. Twórczość artystyczna jako dobro osobiste (ujęcie prawa cywilnego) 88
2.1.5.4. Swoboda wypowiedzi artystycznej jako kontratyp (ujęcie prawa karnego) 91
2.2. Ameryka Północna 94
2.2.1. Stany Zjednoczone 94
2.2.1.1. Konstytucja Stanów Zjednoczonych 94
2.2.1.2. Praktyka Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych 94
2.2.1.3. Swoboda wypowiedzi na gruncie Pierwszej Poprawki – uwagi ogólne 95
2.2.1.4. Ochrona swobody wypowiedzi artystycznej na gruncie Pierwszej Poprawki 99
2.2.2. Kanada 105
2.2.2.1. Konstytucja Kanady 105
2.2.2.2. Swoboda wypowiedzi artystycznej w orzecznictwie Sądu Najwyższego Kanady 107
2.3. Afryka, Ameryka Południowa, Azja 113
2.3.1. Afryka 113
2.3.1.1. Swoboda wypowiedzi artystycznej w konstytucjach państw afrykańskich 113
2.3.1.2. Orzecznictwo sądów państw afrykańskich 117
2.3.2. Ameryka Południowa 120
2.3.2.1. Swoboda wypowiedzi artystycznej w konstytucjach państw Ameryki Południowej 120
2.3.2.2. Orzecznictwo sądów państw Ameryki Południowej 121
2.3.3. Azja 124
2.3.3.1. Indie 124
2.3.3.1.1. Regulacja swobody wypowiedzi artystycznej w konstytucji Indii 124
2.3.3.1.2. Swoboda wypowiedzi artystycznej w orzecznictwie Sądu Najwyższego Indii 125
2.3.3.2. Japonia 126
2.3.3.3. Chiny 127
2.3.3.4. Ochrona swobody wypowiedzi artystycznej w niektórych innych państwach azjatyckich 128
3. Swoboda wypowiedzi artystycznej jako kategoria normatywna – uzasadnienie wyodrębnienia 130
4. Swoboda wypowiedzi artystycznej jako kategoria interesu publicznego 132
5. Istota wypowiedzi artystycznej 136
5.1. Uwagi generalne 136
5.2. Wypowiedź artystyczna – wypowiedź elitarna czy wypowiedź osobista? 137
5.3. Wypowiedź artystyczna jako nośnik „boskiego pierwiastka” 139
5.4. Wypowiedź artystyczna jako wypowiedź twórcza 141
5.5. Problem autonomii interpretacyjnej sztuki 144
5.6. Problem nieadekwatności testu normy społecznej 147
6. Wypowiedź artystyczna a moralność 150
7. Wypowiedź artystyczna a wolność sumienia i wyznania 152
8. Czy każda wypowiedź artystyczna jest wolna od ingerencji? Kwestia wypowiedzi wzbudzających nienawiść oraz okrucieństwa w sztuce 156
8.1. Wypowiedź artystyczna a mowa nienawiści 157
8.2. Okrucieństwo w sztuce 159
9. Kontaminacja wypowiedzi artystycznej 164
9.1. Przykład wypowiedzi komercyjnej 164
9.2. Kontaminacja wypowiedzi artystycznej przez pierwiastki obce – reguła interpretacyjna 171
10. Wnioski 172
Spis źródeł 175