Wrocławski program „Trener Osiedlowy” – ewaluacja wyników z lat 2003–2014

Wprowadzenie 6
1. Wrocław miastem promocji zdrowia 14
1.1. Promocja zdrowia – definicje, podstawowe zasady i metody działań 15
1.1.1. Definicje i podstawowe zasady promocji zdrowia 16
1.1.2. Kncepcje i metody działań w promocji zdrowia 17
1.2. Profilaktyka – poziomy i sposoby interpretacji 18
1.3. Profilaktyka a promocja zdrowia 21
1.4. Polityka Urzędu Miejskiego Wrocławia na rzecz profilaktyki i promocji zdrowia w środowisku wielkomiejskim 21
1.4.1. Wrocławski Program Szkół Promujących Zdrowie 23
1.4.2. Program „Moje osiedle – forum jakości życia” – integracja działań lokalnych społeczności na rzecz dzieci i młodzieży 25
2. Program „Trener Osiedlowy” – założenia i podstawy teoretyczne 27
2.1. Geneza programu 27
2.2. Cele, zadania i koszty programu 28
2.3. Trener osiedlowy – jego zadania i obowiązki 29
2.4. Teoretyczne podstawy programu „Trener Osiedlowy” 32
2.4.1. Strategie alternatyw 33
2.4.2. Strategia przemian w społeczności lokalnej (podejście „siedliskowe”) 38
2.4.3. Strategia działań środowiskowych 40
2.4.4. Praca z mentorami 40
3. Metodologia badań ewaluacyjnych programu „Trener Osiedlowy” 41
3.1. Cele badań i podstawowe pytania ewaluacyjne 43
3.2. Główne kryteria i wskaźniki 44
3.3. Metody i narzędzia badawcze 48
3.4. Organizacja badań 50
3.5. Materiał 52
3.6. Metody opracowania materiału 52
4. Wyniki badań ewaluacyjnych programu „Trener Osiedlowy” 55
4.1. Analiza redukcji zachowań patologicznych w poszczególnych rejonach Wrocławia na podstawie danych za lata 2003–2011 55
4.1.1. Charakterystyka patologii nieletnich w poszczególnychosiedlach Wrocławia w latach 2003–2008 55
4.1.2. Charakterystyka patologii nieletnich w poszczególnych dzielnicach Wrocławia w latach 2009–2011 63
4.1.3. Odpowiedzi na pierwsze pytanie badawcze 64
4.2. Analiza realizacji programu na podstawie danych (2006–2014) rejestrowanych przez uczestników zajęć 65
4.2.1. Uczestnicy programu „Trener Osiedlowy” 66
4.2.2. Porównanie danych rejestrowanych przez uczestników programu w zależności od etapu badań oraz fazy sezonu prac trenera osiedlowego (początkowej i zaawansowanej) 67
4.2.2.1. Wiek aktywnych uczestników programu 67
4.2.2.2. Systematyczność udziału w programie 69
4.2.2.3. Motywy uczestnictwa w programie 69
4.2.2.4. Źródło informacji o programie 70
4.2.2.5. Oczekiwania uczestników w odniesieniu do zajęć 71
4.2.2.6. Stopień zadowolenia z zajęć 72
4.2.3. Odpowiedzi na drugie pytanie badawcze w odniesieniu do uczestników programu 73
4.3. Analiza realizacji programu na podstawie danych (2006–2014) rejestrowanych przez trenerów i niezależnych obserwatorów 75
4.3.1. Porównanie danych rejestrowanych przez trenerów osiedlowych w zależności od etapu badań oraz fazy prac trenera osiedlowego (początkowej i zaawansowanej) 75
4.3.1.1. Liczba aktywnych uczestników programu na początku zajęć 75
4.3.1.2. Liczba aktywnych uczestników programu na końcu zajęć 76
4.3.1.3. Liczba biernych uczestników programu 77
4.3.1.4. Wiek aktywnych uczestników programu 77
4.3.1.5. Efektywność zajęć pod względem poziomu aktywności ruchowej 78
4.3.1.6. Zachowanie warunków bezpieczeństwa w czasie zajęć 79
4.3.1.7. Warunki pogodowe podczas zajęć 80
4.3.1.8. Pomoc w organizacji zajęć ze stronylokalnej społeczności 81
4.3.1.9. Atmosfera zajęć 82
4.3.1.10. Ocena siebie jako organizatora zajęć 83
4.3.1.11. Rodzaj dominującej aktywności ruchowej 83
4.3.1.12. Liczba stałych uczestników programu 84
4.3.1.13. Stopień oczekiwania na zajęcia 84
4.3.2. Porównanie danych rejestrowanych przez niezależnych obserwatorów w zależności od etapu badań, części zajęć (początek, połowa, koniec) oraz fazy sezonu prac trenera osiedlowego (początkowej i zaawansowanej) 86
4.3.2.1. Liczba aktywnych uczestników programu 86
4.3.2.2. Liczba biernych uczestników programu 87
4.3.2.3. Wiek aktywnych uczestników programu 89
4.3.2.4. Ukierunkowanie aktywności ruchowej 91
4.3.2.5. Rodzaj dominującej aktywności ruchowej 92
4.3.2.6. Efektywność prowadzącego w kierunku integracji grupy 94
4.3.2.7. Sprzęt sportowy i pomocniczy używany podczas zajęć 95
4.3.2.8. Sprawność organizacyjna prowadzącego 97
4.3.2.9. Warunki pogodowe podczas zajęć 99
4.3.2.10. Warunki ludzkie 101
4.3.2.11. Atmosfera zajęć 102
4.3.3. Porównanie danych rejestrowanych przez trenerów osiedlowych i niezależnych obserwatorów w zależności od etapu badań oraz fazy sezonu prac trenera osiedlowego 103
4.3.3.1. Liczba aktywnych uczestników programu na początku zajęć 103
4.3.3.2. Liczba aktywnych uczestników programu na końcu zajęć 104
4.3.3.3. Liczba biernych uczestników programu 105
4.3.3.4. Wiek aktywnych uczestników programu 106
4.3.3.5. Warunki pogodowe podczas zajęć 107
4.3.3.6. Atmosfera zajęć 108
4.3.3.7. Rodzaj dominującej aktywności ruchowej 109
4.3.3.8. Ocena siebie jako organizatora zajęć/sprawność organizacyjna prowadzącego 110
4.3.4. Odpowiedzi na drugie pytanie badawcze w odniesieniu do trenerów i obserwatorów programu 110
4.4. Działania uzupełniające 111
4.4.1. Warsztaty dla trenerów osiedlowych 112
4.4.2. Program „Trener Osiedlowy” a opinie przedstawicieli rad osiedlowych 112
5. Sport na rzecz profilaktyki zachowań patologicznych wśród dzieci i młodzieży aglomeracji miejskich – autorska propozycja „Wieloczynnikowego modelu środowiskowego – Sport 2014” 114
6. Dyskusja 121
7. Wnioski i rekomendacje 128
7.1. Wnioski 128
7.2. Rekomendacje 129
Aneks 130
1. Arkusze wykorzystane w badaniach 130
2. Tabele 136
Bibliografia 253
Wykaz rycin i tabel 272
Summary 283